Tarihte Bugün – 9 Ocak

9 Ocak günü Fransız yazar ve feminist Simone de Beauvoir, Amerika Birleşik Devletleri’nin 37. başkanı Richard Milhous Nixon, Türk şair Cahit Külebi gibi dünyaca ünlü sanatçı, senarist, besteci, oyuncu dünyaya gelmiştir. Ayrıca 9 Ocak günü Türk Yazar Halide Edip Adıvar, Fransız aktör Pierre Fresnay, Türk ressam ve yazar Nurullah Berk gibi dünyaca ünlü sanatçı, senarist, besteci, oyuncularda vefat etmiştir. Tüm bunlarla beraber yine 9 Ocak günü Mısır’da Kahire demiryolu tamamlanıp ilk trenin hizmete girmesi, Moskova’da Kışlık Saray’a yürüyen işçilerin üzerine ateş açılması, Tarihi Çırağan Sarayı’nın yanması gibi tarihte iz bırakan önemli olaylarda gerçekleşmiştir.

9 Ocak Günü Meydana Gelen Doğumlar

• 9 Ocak 1590 – Fransız ressam ve dekoratör Simon Vouet
• 9 Ocak 1778 – Türk müzikadamı Hammâmîzâde İsmâil Dede Efendi
• 9 Ocak 1839 – Fransız ressam Paul Cézanne
• 9 Ocak 1868 – Danimarkalı biyokimyacı Søren Sørensen
• 9 Ocak 1881 – İngiliz şair, edebiyat eleştirmeni Lascelles Abercrombie
• 9 Ocak 1890 – Çek romancı, kısa öykü, oyun ve deneme yazarı Karel Capek
• 9 Ocak 1890 – Alman gazeteci ve yazar Kurt Tucholsky
• 9 Ocak 1908 – Fransız yazar ve feminist Simone de Beauvoir
• 9 Ocak 1913 – Amerika Birleşik Devletleri’nin 37. başkanı Richard Milhous Nixon
• 9 Ocak 1917 – Türk şair Cahit Külebi
• 9 Ocak 1922 – Gine Cumhuriyeti’nin ilk başkanı Ahmed Sékou Touré
• 9 Ocak 1925 – ABD’li oyuncu Lee Van Cleef
• 9 Ocak 1933 – Afrika’lı yazar Wilbur Smith
• 9 Ocak 1941 – 1960’larda gençliğin Amerikan halk müziğine ilgisini çeken şarkıcı ve siyasal eylemci Joan Baez
• 9 Ocak 1944 – Led Zeppelin grubunun gitaristi Jimmy Page
• 9 Ocak 1956 – İngiliz oyuncu Imelda Staunton
• 9 Ocak 1959 – Papa ve Abdi İpekçi suikastlerinin sanığı Mehmet Ali Ağca
• 9 Ocak 1967 – Arjantinli futbolcu Claudio Caniggia
• 9 Ocak 1968 – ABD’li oyuncu Joey Lauren Adams
• 9 Ocak 1978 – İtalyan futbolcu Gennaro Gattuso
• 9 Ocak 1985 – Brezilyalı futbolcu Bobo
• 9 Ocak 1991 – Türk basketbolcu Can Maxim Mutaf

9 Ocak Günü Meydana Gelen Ölümler

• 9 Ocak 1873 – Fransız imparator III. Napolyon
• 9 Ocak 1936 – ABD’li aktör John Gilbert
• 9 Ocak 1951 – Diyanet İşleri başkanı Ahmet Hamdi Akseki
• 9 Ocak 1964 – Türk Yazar Halide Edip Adıvar
• 9 Ocak 1975 – Fransız aktör Pierre Fresnay
• 9 Ocak 1982 – Türk ressam ve yazar Nurullah Berk
• 9 Ocak 1990 – Türk şair Cemal Süreya
• 9 Ocak 1992 – İngiliz oyun yazarı Bill Naughton
• 9 Ocak 1996 – Türk balerin ve koreograf Duygu Aykal
• 9 Ocak 2001 – Türk siyasetçi Yusuf Bozkurt Özal

9 Ocak Günü Meydana Gelen Olaylar

• 9 Ocak 475 – Bizans İmparatoru Zeno başkent Konstantinopolis’i terkederek Antioch’a (Antakya) kaçmaya zorlandı, böylelikle birinci saltanatı sona ermiş oldu.
• 9 Ocak 1788 – Connecticut Amerika Birleşik Devletleri anayasasını onaylayan 5. eyalet oldu.
• 9 Ocak 1792 – Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya arasında 5 yıllık savaşın ardından Yaş Antlaşması imzalandı.
• 9 Ocak 1839 – Fransız Bilimler Akademisi Daguerreotype adı verilen bir fotoğrafçılık işlemini duyurdu.
• 9 Ocak 1853 – Osmanlı İmparatorluğu için “hasta adam” tabiri ilk kez Rus Çarı I. Nikolay tarafından kullanıldı.
• 9 Ocak 1861 – Mississippi Birleşik Devletlerden ayrıldı.
• 9 Ocak 1900 – Mısır’da Kahire demiryolu tamamlandı ve ilk tren hizmete girdi.
• 9 Ocak 1905 – Moskova’da Kışlık Saray’a yürüyen işçilerin üzerine ateş açıldı.
• 9 Ocak 1910 – Tarihî Çırağan Sarayı yandı.
• 9 Ocak 1916 – Seddülbahir Muharebeleri bitti.
• 9 Ocak 1916 – İngilizler’in Gelibolu Yarımadası’ndan çekilip gitmeleri üzerine sabah 08.45’te Alçıtepe’den Başkomutanlık Vekaleti’ne telgraf çeken 5. Ordu Komutanı Mareşal Otto Liman von Sanders, “Tanrı’ya şükür Gelibolu Yarımadası tamamen düşmandan temizlenmiştir. Diğer ayrıntılar ayrıca sunulacaktır” dedi.
• 9 Ocak 1920 – Kuva-yi Milliye komutanlarından Yahya Kaptan, Gebze’de İstanbul Hükümeti’nin adamlarınca öldürüldü.
• 9 Ocak 1921 – Birinci İnönü Muharebesi başladı.
• 9 Ocak 1922 – Hatay ilinin Dörtyol İlçesi düşman işgalinden kurtuldu. İtilaf Devletleri güçlerine karşı İlk kurşun Dörtyol’un Karakese Beldesinde Ömer Hoca’nın Oğlu Mehmet (Kara Mehmet)’tarafından Hatay İlinin Dörtyol İlçesi Karakese Beldeside 19 Aralık 1918 tarihinde atılmıştır.
• 9 Ocak 1926 – Piyango çekilişinin yalnızca Tayyare Cemiyeti’ne ait olduğuna ilişkin kanun kabul edildi.
• 9 Ocak 1936 – Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Atatürk’ün de katıldığı bir törenle öğrenime başladı. Törende konuşan Milli Eğitim Bakanı Saffet Arıkan “Çürümüş görünen dünya kültürünü yeniden yaratacak olan Türk çocuklarıdır” dedi.
• 9 Ocak 1937 – Josef Stalin’in sürgüne gönderdiği Lev Troçki, Meksika’ya gitti.
• 9 Ocak 1937 – İstanbul Tramvay Şirketi, talebelerin ucuz seyahat etmeleri için paso verdi. Pasolar talebelerin ikamet mıntıkalarıyla, mekteplerinin bulunduğu bölge arasındaki seferlerde geçerli oldu.
• 9 Ocak 1942 – Türk Tarih Kurumu Ziya Gökalp’in bütün eserlerinin yayımlanmasına, Türk Dil Kurumu da yeni bir Kur’an çevirisine karar verdi.
• 9 Ocak 1951 – Birleşmiş Milletler genel merkezi açıldı.
• 9 Ocak 1955 – Devlet Operası sopranosu Leyla Gencer, temsiller vermek üzere İtalya’ya gitti.
• 9 Ocak 1957 – Birleşik Krallık başbakanı Anthony Eden sağlık nedenleriyle istifa etti.
• 9 Ocak 1964 – Panama Kanalı bölgesinde çıkan Amerikan karşıtı gösterilerde 21 Panamalı ve 3 Amerikan askeri öldü.
• 9 Ocak 1964 – ATAŞ grevi, “milli güvenliği bozucu” nitelikte olduğu gerekçesiyle Bakanlar Kurulu tarafından 1 ay süreyle ertelendi.
• 9 Ocak 1966 – 800 kişilik ilk işçi kafilesi Almanya’ya hareket etti.
• 9 Ocak 1968 – Surveyor 7 adlı uzay aracı ay yüzeyine yumuşak iniş yaptı. Bu yolculuk Amerikalıların insansız ay yüzeyi araştırmalarının sonuncusu oldu.
• 9 Ocak 1968 – Ankara Yüksek İhtisas Hastanesi’nde bir köpeğin kalbi değiştirildi. Ameliyattan kırk dakika sonra bakım güçlüğü nedeniyle köpek “uyutuldu”.
• 9 Ocak 1968 – Mexico City tarihinde bilinen ilk ve son kez kar yağışı gözlendi, yağış 2 gün daha devam etti.
• 9 Ocak 1969 – Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) bir ay süreyle tatil edildi. 6 Ocak günü üniversitede Amerikan Büyükelçisi Robert Komer’in makam otomobili öğrenciler tarafından yakılmıştı.
• 9 Ocak 1969 – Ses hızını aşan ilk yolcu uçağı Concorde deneme uçuşunu başarıyla gerçekleştirdi.
• 9 Ocak 1970 – Birleşik Krallık’da yapılan açıklamaya göre bir hafta içinde Hong Kong gribinden 2850 kişi öldü.
• 9 Ocak 1972 – RMS Queen Elizabeth yolcu gemisi Hong Kong’un Victoria Limanı’nda çıkan bir yangın sonucu yarı batık halde kaldı. Bu enkaz 1974 yılında bir James Bond filmi olan Altın Tabancalı Adam’da dekor ve plato olarak kullanıldı.
• 9 Ocak 1978 – Akaryakıt sıkıntısı had safhada; akaryakıtı biten hastaneler hasta kabul etmemeye ve yatan hastaları taburcu etmeye başladılar.
• 9 Ocak 1978 – Bir günde 14 yer bombalandı. İstanbul’da 5, Ankara’da 7, Trabzon ve Afşin’de de birer yere atılan bombalar hasara yol açtı.
• 9 Ocak 1978 – İstanbul’da Çapa Tıp Fakültesi şiddetli soğuk nedeniyle tatil edildi.
• 9 Ocak 1978 – Tekel Genel Müdür Vekili Esat Gühan görevden alındı, yerine vekaleten Orhan Özet getirildi.
• 9 Ocak 1979 – Ankara’da iki tren çarpıştı. Çoğu işçi ve öğrenci olan 32 kişi öldü.
• 9 Ocak 1979 – Yeşilköy Havalimanı’nda kanlı baskını gerçekleştirdikten sonra müebbet hapse mahkûm olan Muhammed Reşit ve Mehdi Muhammed adlı iki Filistinli gerilla Sağmalcılar Cezaevi’nden kaçtı.
• 9 Ocak 1979 – Ege Kıta Sahanlığı görüşmeleri Viyana’da büyük bir gizlilik içinde başladı.
• 9 Ocak 1984 – Yargıtay bir karar verdi; emekli işçiye verilen altın madalyanın bedeli, kıdem tazminatından düşülecek.
• 9 Ocak 1986 – Polaroid’in açtığı patent davalarını kaybeden Kodak firması anında fotoğraf veren kamera (instant camera)işine son vermek zorunda kaldı.
• 9 Ocak 1987 – Yargıtay, Milliyetçi Hareket Partisi’nin Alparslan Türkeş’in üzerinde bulunan mal varlığının hazineye devrine karar verdi.
• 9 Ocak 1991 – Toplu taşıma araçlarında sigara içilmesi ve tütün mamullerinin reklamının yapılması yasaklandı.
• 9 Ocak 1995 – Güner Ümit’in, İnter Star’da yayınlanan “Süper Turnike” programında, Alevilerde “ensest” olduğunu ima eden sözleri üzerine, Aleviler iki gün boyunca televizyon önünde gösteri yaptı. İki günün sonunda programın yayından kaldırılacağı açıklandı.
• 9 Ocak 1996 – Evrensel Gazetesi muhabiri Metin Göktepe’nin cesedi Eyüp Spor Salonu’nun yakınındaki arsada bulundu. Gazeteci Metin Göktepe bir gün önce görevini yaparken polisçe engellenmiş ve gözaltına alınmıştı.
• 9 Ocak 1996 – Sabancı Holding Yönetim Kurulu Üyesi Özdemir Sabancı, Toyotasa Genel Müdürü Haluk Görgün ve sekreter Nilgün Hasefe, Sabancı Center’da vurularak öldürüldü. Olayı DHKP/C örgütü üstlendi.
• 9 Ocak 1997 – Başbakanlık Kriz Yönetimi Merkezi yönetmeliği Resmi Gazete’de yayımlandı. Yönetmelik kriz hallerinde kimi yürütme yetkilerini Genelkurmay Genel Sekreterliği’ne veriyor.
• 9 Ocak 2003 – İkinci Afrika Sosyal Forumu sona erdi.
• 9 Ocak 2003 – Aile mahkemeleri kuruldu.
• 9 Ocak 2005 – Mahmud Abbas Filistin devlet başkanlığına seçildi.
• 9 Ocak 2007 – Merkez üssü Özbekistan’ın başkenti Taşkent’in 200 kilometre güneydoğusu olan 8 şiddetinde deprem meydana geldi.
• 9 Ocak 2007 – Adana’dan Irak’a giden, içinde Türk işçilerinin bulunduğu, Moldova’lı bir şirkete ait Antonov tipi bir uçak Bağdat’ın Beled havaalanı pistine 200 metre kala düştü: 34 kişi öldü.