Tarihte Bugün – 9 Mart

9 Mart günü Tatar roman yazarı Cengiz Dağcı ve ABD’li caz müzisyeni Ornette Coleman gibi dünyaca ünlü sanatçı, senarist, besteci, oyuncu dünyaya gelmiştir. Ayrıca 9 Mart günü Türk balesinin kurucusu Edris Stannus ve Fin’li emekli diplomat ve gazeteci Max Jakobson gibi dünyaca ünlü sanatçı, senarist, besteci, oyuncularda vefat etmiştir. Tüm bunlarla beraber yine 9 Mart günü 19 Adalet Partilinin Demirel’in çekilmesi için bir muhtıra hazırlaması ve Turgut Özal’ın Türk Ceza Kanunu’nda siyasi suç olmadığını söylemesi gibi tarihte iz bırakan önemli olaylarda gerçekleşmiştir.

9  Mart Günü Meydana Gelen Doğumlar

• 9 Mart 1454 – İtalyan tüccar ve haritacı Amerigo Vespucci
• 9 Mart 1749 – Fransız politikacı Honoré-Gabriel Riqueti
• 9 Mart 1753 – Fransız general Jean-Baptiste Kléber
• 9 Mart 1763 – İngiliz gazeteci William Cobbett
• 9 Mart 1814 – Ukraynalı şair ve ressam Taras Grigoroviç Şevçenko
• 9 Mart 1839 – Rus besteci Modest Petroviç Mussorgsky
• 9 Mart 1890 – Rus siyasetçi Viçeslav Molotov
• 9 Mart 1918 – ABD’li roman yazarı Mickey Spillane
• 9 Mart 1920 – Tatar roman yazarı Cengiz Dağcı
• 9 Mart 1930 – ABD’li caz müzisyeni Ornette Coleman
• 9 Mart 1934 – Sovyet kozmonot Yuri Alekseyeviç Gagarin
• 9 Mart 1943 – ABD’li satranç şampiyonu Bobby Fischer
• 9 Mart 1964 – Fransız oyuncu Juliette Binoche
• 9 Mart 1974 – Ukraynalı gülleci Yuriy Bilonoh
• 9 Mart 1975 – Hollandalı futbolcu Roy Makaay
• 9 Mart 1975 – Arjantinli futbolcu Juan Sebastián Verón
• 9 Mart 1978 – Avustralyalı futbolcu Lucas Neill
• 9 Mart 1979 – ABD’li profesyonel güreşçi Melina Perez
• 9 Mart 1980 – Türk dizi ve sinema oyuncusu Burçin Terzioğlu
• 9 Mart 1989 – Güney Koreli şarkıcı, dansçı ve tanıtım modeli Kim Tae-yeon

9 Mart Günü Meydana Gelen Ölümler

• 9 Mart 1851 – Danimarkalı fizikçi ve kimyager Hans Christian Ørsted
• 9 Mart 1895 – Avusturyalı yazar Leopold von Sacher-Masoch
• 9 Mart 1952 – Sovyet yazar Aleksandra Kollontay
• 9 Mart 1965 – Türk bestekar Ömer Altuğ
• 9 Mart 1967 – Türk gazeteci, yazar Vala Nureddin
• 9 Mart 1988 – Alman politikacı Kurt Georg Kiesinger
• 9 Mart 1888 – Prusya kralı ve ilk Alman İmparatoru I. Wilhelm
• 9 Mart 1989 – ABD’li fotoğraf sanatçısı Robert Mapplethorpe
• 9 Mart 1992 – İsrailli politikacı Menahem Begin
• 9 Mart 1994 – ABD’li yazar ve şair Charles Bukowski
• 9 Mart 1994 – İspanyol aktör Fernando Rey
• 9 Mart 1996 – ABD’li aktör ve şarkıcı George Burns
• 9 Mart 1997 – Elle dergisinin yazı işleri müdürü Jean- Dominique Bauby
• 9 Mart 2001 – Türk balesinin kurucusu Edris Stannus
• 9 Mart 2013 – Fin’li emekli diplomat ve gazeteci Max Jakobson

9 Mart Günü Meydana Gelen Olaylar

• 9 Mart 1621 – İstanköylü Çelebi (Güzelce) Ali Paşa sadrazamlıktan alınarak yerine Ohrili Hüseyin Paşa atandı.
• 9 Mart 1764 – Padişah III. Mustafa tarafından yaptırılan Laleli Camii ibadete açıldı.
• 9 Mart 1788 – NGC 2841 çubuksuz sarmal gökadası bulundu.
• 9 Mart 1796 – Napolyon Bonapart ile Josephine evlendi.
• 9 Mart 1814 – Napolyon Ordularının sürekli yenilgiye uğrayıp geri çekildikleri bir dönemde Viyana Kongresi toplandı.
• 9 Mart 1842 – Giuseppe Verdi’nin üçüncü opera eseri Nabucco ilk kez Milano’da sahnelendi.
• 9 Mart 1913 – Adapazaarı İslam Ticaret Bankası kuruldu. (31 Mart 1937 tarihinde ünvanı Türk Ticaret Bankası A.Ş. olarak değiştirilmiştir.)
• 9 Mart 1918 – Çayeli ve Çat I. Dünya Savaşı’nda Rus işgalinden kurtuldu.
• 9 Mart 1923 – Sovyet lideri Lenin geçirdiği felç sonucu konuşma yeteneğini kaybetti.
• 9 Mart 1929 – İstanbul’da “Matbaacılık Mektebi” açıldı.
• 9 Mart 1930 – Atatürk, Antalya Müzesi’ni gezdikten sonra, Aspendos’ta incelemelerde bulundu.
• 9 Mart 1935 – Hitler yeni bir hava kuvvetleri oluşturacağını ilan etti.
• 9 Mart 1943 – Şükrü Saraçoğlu’nun başbakanlığındaki 13. TBMM hükümeti istifa etti ve gene Şükrü Saraçoğlu başbakanlığında 14. TBMM hükümeti kuruldu.
• 9 Mart 1945 – Filistin’den gelen 36 bin diş fırçası piyasaya sürüldü.
• 9 Mart 1952 – Amerika Birleşik Devletleri’ni Türk modası sardı. Amerikan moda dergileri, İstanbul Sarısı, Türk Kırmızısı, Helva Beji, Fes Rengi gibi renklerden geçilmez oldu. Bir firma, Harem adı altında kozmetikler piyasaya sürdü.
• 9 Mart 1954 – Gazeteciler Cemiyeti ve Gazeteciler Sendikası, Mecliste yaptığı bir konuşmada yazı işleri müdürleri için “baldırı çıplak” tabirini kullanan DP İzmir Milletvekili Halil Özyörük’ü Meclise ve DP Genel Başkanlığı’na çektikleri bir telgrafla protesto ettiler.
• 9 Mart 1954 – Yayın yoluyla suç işleyenlere ağır cezalar getiren yasa Meclisten çıktı.
• 9 Mart 1955 – Erzurum 9. Kolordu Komutanlığı 2 Numaralı Askeri Mahkemesi’nce idama mahkûm edilen Sovyet casusları İvan Adamidi ve Nikola Antonov asıldı.
• 9 Mart 1956 – Kıbrıs Rum toplumunun lideri Başpiskopos Makarios, İngiltere tarafından sürgüne gönderildi.
• 9 Mart 1956 – Ali Sami Yen Stadı Galatasaray Spor Kulübü’ne devredildi.
• 9 Mart 1957 – Türk ordusunun ilk kadın doktor subayı Sema Aran teğmen rütbesiyle göreve başladı.
• 9 Mart 1959 – Kıbrıs’ı Yunanistan’a bağlamak amacıyla kurulmuş EOKA İngiltere’nin önerisini kabul etti; Grivas çekildi.
• 9 Mart 1961 – Cemal Gürsel, Alman gazetecilerin, “Parlamento teklif ederse cumhurbaşkanlığını kabul edecek misiniz?” sorusuna, “Parlamento değil, millet teklif ederse hizmete hazırım” dedi.
• 9 Mart 1965 – Zonguldak Kömür İşletmeleri direnişinde Satılmış Tepe ve Mehmet Çandar adlı işçiler öldürüldü. Zonguldak Kozlu’daki Ereğli Kömür İşletmesi’nde çalışan maden işçileri, Türk-İş ve hükümetin kanunsuz saymasına rağmen greve gittiler. Grevci maden işçileri çalışmak isteyen işçilerin yer altına inmesini engellediler.
• 9 Mart 1967 – Gölcük Tersanesi’nde ” Berk” adlı refakat firkateyninin yapımına başlandı.Türkiye’nin kendi olanaklarını kullanarak yaptığı ilk firkateynin yapımı 1971 yılında tamamlandı.
• 9 Mart 1971 – 19 Adalet Partili Demirel’in çekilmesi için bir muhtıra hazırladı.
• 9 Mart 1971 – Başsavcılık Milli Nizam Partisi’nin ( MNP) kapatılması istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
• 9 Mart 1971 – Güvenlik kuvvetlerinin denetimi altındaki ODTÜ’de Mütevelli Heyeti’nin Akademik Konseyi feshetmesi üzerine Rektör Erdal İnönü görevinden istifa etti. Genelkurmay Başkanı Memduh Tağmaç’ın başkanlığında toplanan Yüksek Komuta Konseyi Toplantısında “Olayları önlemede hükümetin yetersiz kaldığı” ifade edildi ve Başbakanın istifası istendi.
• 9 Mart 1974 – İşverenlerin SSK’ya 1,5 milyar lira borcu olduğu açıklandı.
• 9 Mart 1978 – Nurettin Ersin Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na atandı.
• 9 Mart 1979 – 7 kişiyi öldürmekten sanık sağ eylemci Veli Can Oduncu 16 yıla mahkûm oldu.
• 9 Mart 1983 – Görevini kötüye kullanmaktan Yüce Divan’da yargılanmakta olan eski Bayındırlık Bakanı Selahattin Kılıç beraat etti.
• 9 Mart 1983 – Türkiye’nin Belgrat Büyükelçisi Galip Balkar, iki saldırgan tarafından yaralandı. Büyükelçi iki gün sonra öldü. Saldırıyı Ermeni Soykırımının Adalet Komandoları ve ASALA örgütü üstlendi.
• 9 Mart 1984 – Turgut Özal Türk Ceza Kanunu’nda siyasi suç olmadığını söyledi.
• 9 Mart 1986 – Muzır Neşriyat Yasası’na ilişkin suçlamaları yanıtlayan Başbakan Turgut Özal, “Bu yasaya muzır diyen muzırdır” dedi.
• 9 Mart 1991 – Basın işkolunda kriz. Asil Nadir hakkında İngiltere’de açılan soruşturma nedeniyle Kıbrıslı işadamının sahip olduğu Günaydın gazetesi’nde 350’den fazla kişinin işine son verildi. Güneş gazetesi’nde 188 kadrolu 350 kadrosuz çalışanın gazeteyle ilişkisi kesildi. Gelişim yayınları 400 çalışan sayısını 300’e indirdi. Tercüman gazetesi de çalışanların maaşlarını, ikramiyelerini ödeyemedi.
• 9 Mart 1992 – Türk savaş uçakları Kuzey Irak’taki iki PKK kampını bombaladı.
• 9 Mart 1995 – TBMM Malvarlığını Araştırma Komisyonunun Almanya’da bulduğu belgeler, RP’li Süleyman Mercümek’in Türkiye’de yönettiği paranın toplam 17 milyon mark olduğunu ve bu paraların akıbetinin bilinmediğini ortaya koydu.
• 9 Mart 1996 – 1990 yılında öldürülen gazeteci Çetin Emeç’i vuran İslami Hareket Örgütünün ameliyat timi sorumlusu İrfan Çağırıcı İstanbul’da yakalandı.
• 9 Mart 2000 – Güney Kore’de saatlerce bilgisayarın önünden kalkmayan 37 yaşındaki Kim Kwang-Su, aşırı yorgunluk ve stresten öldü
• 9 Mart 2003 – Siirt’te yapılan milletvekili yenileme seçimlerinde 3 milletvekilliğini alan, iktidardaki AK Parti’nin Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan da parlamentoya girdi.
• 9 Mart 2004 – İstanbul’da bir lokantaya yapılan bombalı saldırı sonucunda 5 kişi yaralandı.
• 9 Mart 2007 – İsviçre’de, Ermeni çevrelerinin soykırım iddiasının inkarın suç sayan yasayı ihlal ettiği gerekçesiyle yargılanan İşçi Partisi lideri Doğu Perinçek, para cezasına çarptırıldı. Lozan mahkemesi, 6 Mart’ta başlayan duruşmalar sonunda bugün verdiği kararda, Perinçek’i 90 gün hapis cezası karşılığında her günü 100 İsviçre Frangı (yaklaşık 115 YTL) olmak üzere 9 bin İsviçre Frangı para cezasına çarptırdı ve bu cezayı iki yıl tecil etti.