Tarihte Bugün – 13 Ocak

13 Ocak günü Türk yazar Necati Cumalı, Amerikalı yazar ve araştırmacı Edmund White, İspanyol (Katalan) politikacı Pasqual Maragall i Mira gibi dünyaca ünlü sanatçı, senarist, besteci, oyuncu dünyaya gelmiştir. Ayrıca 13 Ocak günü Lübnanlı besteci ve söz yazarı Mansour Rahbani, Türk futbolcu ve Fenerbahçe’nin efsanevi futbolcusu Lefter Küçükandonyadis, Kıbrıs Türk Toplum Lideri, Hukukçu ve Devlet Adamı. KKTC kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Raif Denktaş gibi dünyaca ünlü sanatçı, senarist, besteci, oyuncularda vefat etmiştir. Tüm bunlarla beraber yine 13 Ocak günü Japonya’nın kuzeyinde, Büyük Okyanus’da 8,3 büyüklüğünde bir deprem meydana gelmesi gibi tarihte iz bırakan önemli olaylarda gerçekleşmiştir.

13 Ocak Günü Meydana Gelen Doğumlar

• 13 Ocak 1902 – Sovyet devlet adamı Georgiy Maksimilyanoviç Malenkov
• 13 Ocak 1921 – Türk yazar Necati Cumalı
• 13 Ocak 1940 – Amerikalı yazar ve araştırmacı Edmund White
• 13 Ocak 1941 – İspanyol (Katalan) politikacı Pasqual Maragall i Mira
• 13 Ocak 1946 – Türk bilim adamı Ordal Demokan
• 13 Ocak 1961 – ABD’li aktris ve komedyen Julia Louis-Dreyfus
• 13 Ocak 1966 – ABD’li boksör Mike Tyson
• 13 Ocak 1966 – Türk müzisiyen Erhan Güleryüz
• 13 Ocak 1976 – Yunan milli futbolcu Angelos Basinas
• 13 Ocak 1976 – Kolombiyalı millî futbolcu Mario Yepes
• 13 Ocak 1977 – Tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu Şeyla Halis
• 13 Ocak 1977 – İngiliz sinema oyuncusu Orlando Bloom
• 13 Ocak 1988 – Ünlü film dé noir artisti Max Payne
• 13 Ocak 1983 – Türk basketbolcu Ender Arslan

13  Ocak Günü Meydana Gelen Ölümler

• 13 Ocak 1599 – İngiliz şair Edmund Spenser
• 13 Ocak 1925 – Kurtuluş Savaşı komutanlarından Halit Karsıalan (“Deli” Halit Paşa)
• 13 Ocak 1929 – ABD’li kanun adamı Wyatt Earp
• 13 Ocak 1941 – İrlandalı yazar James Joyce
• 13 Ocak 1961 – Çek fotoğrafçı František Drtikol
• 13 Ocak 1973 – Türk sanat tarihçisi, yazar, eleştirmen Sabahattin Eyüboğlu
• 13 Ocak 1982 – Fransız sinema yönetmeni Marcel Camus
• 13 Ocak 1994 – Eski sanayi bakanlarından Muammer Erken
• 13 Ocak 2003 – ABD’li sinema yönetmeni ve senaryo yazarı Norman Panama
• 13 Ocak 2009 – Lübnanlı besteci ve söz yazarı Mansour Rahbani
• 13 Ocak 2012 – Türk futbolcu ve Fenerbahçe’nin efsanevi futbolcusu Lefter Küçükandonyadis
• 13 Ocak 2012 – Kıbrıs Türk Toplum Lideri, Hukukçu ve Devlet Adamı. KKTC kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Raif Denktaş

13 Ocak Günü Meydana Gelen Olaylar

• 13 Ocak 1854 – ABD’li Anthony Faas, akordeonun patentini aldı.
• 13 Ocak 1610 – Galileo Galilei, Jüpiter’in 4. uydusu Callisto’yu keşfetti.
• 13 Ocak 1785 – Dünyanın ilk gazetelerinden Daily Universal Register İngiltere’de yayımlanmaya başladı. Üç yıl sonra adı The Times olarak değiştirilecek olan gazete hala çıkmaktadır.
• 13 Ocak 1830 – Büyük New Orleans (Louisiana) yangını başladı.
• 13 Ocak 1840 – Lexington adlı buharlı gemi, Long Island (New York) açıklarında yandı ve battı: 139 kişi öldü.
• 13 Ocak 1863 – Darülfünun, Kimyager Derviş Paşa’nın verdiği halka açık fizik dersi ile eğitim hayatına başladı.
• 13 Ocak 1888 – National Geographic Society kuruldu.
• 13 Ocak 1898 – Emile Zola’nın L’Aurore gazetesinde yayımladığı J’accuse (İtham ediyorum) başlıklı açık mektup Dreyfus davası’nı kamuoyunun dikkatine taşıdı.
• 13 Ocak 1915 – Avezzano’da (İtalya) deprem: 29.800 kişi öldü.
• 13 Ocak 1920 – Sultanahmet Meydanı’nda 150 bin kişinin katıldığı büyük bir miting yapıldı.
• 13 Ocak 1923 – Bakanlar Kurulu Başkanı Rauf Bey (Orbay), TBMM’de Lozan Konferansı’yla ilgili olarak hükümet görüşünü açıkladı.
• 13 Ocak 1923 – Futbol Federasyonu kuruldu.
• 13 Ocak 1925 – Kurtuluş Savaşı komutanlarından Halit Paşa, Mecliste Ali Çetinkaya tarafından kaza kurşunuyla vuruldu.
• 13 Ocak 1928 – Hukuk Fakültesi öğrenci derneğinin toplantısında “Türkiye’de Türkçeden başka lisan konuşulamaz” kararı alındı.
• 13 Ocak 1930 – Miki Fare karikatürleri Amerikan gazetelerinde yayımlanmaya başladı.
• 13 Ocak 1931 – Japon prensi Takamutsu Türkiye’ye geldi.
• 13 Ocak 1942 – II. Dünya Savaşı: Ekmek Karnesi uygulamasına başlandı.
• 13 Ocak 1944 – “Refah faciası” davası sona erdi. Amiral Mehmet Ali Ülgen ve bütün sanıklar beraat etti.
• 13 Ocak 1947 – Pan-Am havayolu şirketi New York-Londra-Ankara uçak seferlerine başladı.
• 13 Ocak 1951 – Demokrat Parti’nin komünistlere saldırısı ve TKP tevkifatı.
• 13 Ocak 1952 – Hasankale’de 5,8 büyüklüğünde deprem: 133 kişi öldü.
• 13 Ocak 1953 – Mareşal Josip Broz Tito, Yugoslavya devlet başkanı seçildi.
• 13 Ocak 1956 – Adnan Menderes ve Namık Gedik hakkında 6-7 Eylül Olayları nedeniyle soruşturma açılmasını isteyen önerge reddedildi.
• 13 Ocak 1957 – Wham-O şirketi ilk frizbi’yi üretti.
• 13 Ocak 1958 – Amerika Birleşik Devletleri, uzay uydusu Explorer 1’i fırlattı.
• 13 Ocak 1959 – Kadın avukatlar Refik Erduran aleyhine dava açtı. Refik Erduran’ın Bir Kilo Namus adlı yapıtında kadınların şeref ve haysiyetlerinin zedelendiğini ileri sürdüler.
• 13 Ocak 1966 – Hürriyet gazetesi, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Lyndon Johnson’un eski başbakan İsmet İnönü’ye yazdığı mektuba ilişkin, gazeteci Cüneyt Arcayürek’in haberini yayımladı. Mektup ve İnönü’nün cevabi mektubu, 14 Ocak’ta TBMM’de görüşüldükten sonra, 15 Ocak’ta kamuoyuna açıklandı. Bu mektup 1964’teki Kıbrıs bunalımı sırasında yazılmıştı ve Lyndon Johnson mektubunda, Türkiye’nin Kıbrıs’a müdahale etmemesini istemişti.
• 13 Ocak 1968 – Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı İsmet İnönü Türkiye İşçi Partisi’ne (TİP) çattı; “Şimdi kalkmışlar kalkınma, plan, yabancı sermaye, petrol geleceği ve antiemperyalist mücadele hakkında bizimle doğru yön yarışması yapmak istiyorlar” dedi.
• 13 Ocak 1969 – Devekuşu Kabare Tiyatrosu “Bir Şehr-i İstanbul ki” oyununu sahneye koydu.
• 13 Ocak 1970 – Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) yöneticisi, Fakir Baykurt Milli Eğitim Bakanlığı tarafından açığa alındı.
• 13 Ocak 1982 – Air Florida havayolu şirketine ait Boeing-737 tipi bir yolcu uçağı, kalkıştan hemen sonra, Amerika Birleşik Devletleri Vaşington D.C.’deki 14. cadde köprüsüne çarptı ve daha sonra Potomac nehrine düştü: 78 kişi öldü.
• 13 Ocak 1986 – İşkence yapanlara verilen cezaların arttırılması ve sorgu sırasında sanık avukatlarının da hazır bulunmasını öngören yasa önerisi Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde reddedildi.
• 13 Ocak 1986 – Savunma Sanayii Müsteşarlığı kuruldu.
• 13 Ocak 1990 – Atatürk Barajı’nda su tutulmaya başlandı.
• 13 Ocak 1990 – Amerika Birleşik Devletleri’nin ilk zenci valisi L. Douglas Wilder, Virjinya’da görevine başladı.
• 13 Ocak 1992 – Japonya, II. Dünya Savaşı sırasında Japon askerlerinin, onbinlerce Koreli kadını seks kölesi olmaya zorlamalarından ötürü özür diledi.
• 13 Ocak 1993 – Irak’a karşı başlatılan ikinci harekata, İncirlik Üssü’nden kalkan “Çekiç Güç” uçakları da katıldı.
• 13 Ocak 1994 – Grevli, toplu sözleşmeli sendika hakkı istemek ve yüzde 15’lik memur zammını protesto etmek için memurlar Ankara’da eylem yaptı. Polis, memurlara müdahale etti. Ankara Emniyet Müdürü Orhan Taşanlar bazı memurları tokatladı.
• 13 Ocak 1994 – İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı Bedrettin Dalan “Dolmabahçe Sarayı sanat adına bir rezalettir ve mimarı Ermeni Balyan Usta’dır” dedi. Bedrettin Dalan’ın bu sözlerine Mimarlar Odası tepki gösterdi.
• 13 Ocak 1997 – Susurluk soruşturması kapsamında özel tim görevlisi polisler Ayhan Çarkın, Oğuz Yorulmaz ve Ercan Ersoy, tutuklanarak cezaevine gönderildi. 14 Ocak’ta ise Sedat Bucak’ın 3 koruma polisi ile şoförü de DGM’ye sevk edildi. Koruma polisi Ömer Kaplan, savcılık tarafından serbest bırakıldı. 2 polis ile şoför tutuklandı.
• 13 Ocak 2001 – El Salvador’da 7,6 büyüklüğünde deprem: 840 kişi öldü.
• 13 Ocak 2005 – Diyarbakır Emniyet Müdürü Ali Gaffar Okkan ile 5 polis memuru dahil 13 kişinin öldürülmesi, çok sayıda kişinin yaralanması olaylarına katıldığı iddiasıyla yargılanan terör örgütü Hizbullah üyesi Mehmet Fidancı müebbet hapse mahkûm edildi.
• 13 Ocak 2007 – Dünyanın ilk tüp bebeği olarak 1978’de sezaryenle dünyaya getirilen Louise Brown, doğal yoldan doğum yaptı.
• 13 Ocak 2007 – Japonya’nın kuzeyinde, Büyük Okyanus’da 8,3 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.
• 13 Ocak 2010 – Haiti’de 7 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. 30000 ile 50000 arasında insan öldü.
• 13 Ocak 2010 – Hulki Cevizoğlu, DSHP genel başkanlığından istifa etti.
• 13 Ocak 2012 – Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurucu cumhurbaşkanı,Rauf Denktaş solunum yetmezliği nedeniyle kaldırıldığı hastanede vefat etti.
• 13 Ocak 2012 – Fenerbahçe’nin ve Türk Futbolu’nun Efsane futbolcusu Lefter Küçükandonyadis zatürre nedeniyle tedavi gördüğü Amerikan Hastanesi’nde yaşamını yitirdi.

13 Ocak İçin Önemli Günler

• Hz. Muhammed (s.a.a. – s.a.v.) için kutlu doğum haftası (12 – 17 Rebiülevvel)