Uzak Doğu’da Yeni Bir Güç: Japonya
Japonya Hakkında Kısa Bilgi
Doğu Asya’da bir ada ülkesi olan Japonya, Doğan Güneşin Ülkesi olarak da bilinmektedir. Batısında Japon Denizi, Kuzey Kore, Çin, Güney Kore ve Rusya var iken güneyinde Tayvan’a kadar uzanmakta. Japonya’nın toplamda 6.850’den fazla adası (kaynak: wikipedia.org) vardır. Yani takım adalarından oluşmaktadır. Ama bu adaların %97’sini sadece 4 ada (Honshu, Hokkaido, Kyushu, Shikoku adaları) oluşturmaktadır.
Nüfus bakımından (126 milyon) dünyanın 10. en kalabalık ülkesidir. Başkenti Tokyo olup resmi dili Japonca’dır. Nüfusun %98.5’in Japonlar oluşturmaktadır. Para birimi ise Japon Yeni.
Bu yazımızda şu sorulara cevap vermeye çalışacağız;
- Japonya nasıl güçlü bir devlet oldu?
- Japonya dünyaya nasıl açıldı?
- Japonya dünyaya açılırken hangi reformları uyguladı?
- Japonya batıya açılırken hangi politikayı izledi?
- Japonya, Rusya ve Çin’e ile ne zaman savaştı?
Uzak Doğu’da Yükselen Güç: Japonya
19. yüzyıla kadar dış dünyaya kapağı bir şekilde varlığını sürdüren Japonya, bu zamana kadar derebeylik olarak yönetiliyordu. Japonya’da güç derebeyliklerin en güçlüsü seçilen Şogun elinde idi. İmparator ise sembolik olarak Japonya’nın başında idi.
Dış ülkelerin baskısı sonucu 1854 yılında Japonya, batılı devletler ile bir takım ticari antlaşmalar yaptı. Ama bu antlaşmaların yapılmasına ülkede büyük tepki gösterildi. Bunun sonucu olarak da Şogun yönetimi ülke üzerindeki etkisini kaybetti. 1867 yılında ise genç bir imparator tahta geçti (imparator Meiji (Mutsuhito)) ve batıdan gelen yeniliklere destek verdi. Bunun sonucu olarak da Meiji Restorasyonu denilen reform dönemine girilmiş oldu.
Meiji Restorasyonu Nedir?
Japonya’nın siyasi ve toplumsal yapısında çok büyük değişikliklere yol açan olaylar dizisine Meiji Restorasyonu denir. Amaç ise güçlü bir ordu ile beraber zengin bir ülke olma. Bu reform ile yapılan yenilikler şöyle;
1 – 1868 yılında ise batı tarzı bir hükümet kuruldu. Hukuk alanında Prusya-Alman modeli bir sisteme geçildi.
2 – Eğitim alanında yapılan yenilikler sayesinde okur-yazarlık oranı yüksek seviyelere ulaştı.
3 – Takvim değiştirildi.
4 – Batı tarzı giyim örnek alındı.
5 – Bankacılık sistemi çağdaş bir yapıya dönüştürüldü.
6 – Ordunun çağdaş yapıya dönüştürülmesinde İngiltere Krallık Donanması örnek alındı ve Prusya Genelkurmaylığında uzmanlar getirildi.
7 – Japon subaylar eğitim için Batıdaki akademilere gönderildiler.
8 – Dışarıdan modern silahlar satın alındı.
9 – Yerli silah sanayisi kuruldu.
10 – Ulaşım ve haberleşmeye önem verildi ve büyük atılımlar yapıldı.
11 – Ağır sanayi, demir-çelik, gemi, tekstil sanayileri modernleştirildi.
12 – İhracat, sanayi ve deniz taşımacılığı alanlarında devlet tam destek verdi.
13 – Özellikle ipek ve tekstil alanlarında hızlı bir yükseliş yaşandı.
Güçlü Bir Japonya Ortaya Çıktı
Kısa sürede yapılan bu reformlar ile Japonya, 19. yüzyılın sonlarında doğru çok güçlü bir devlet haline geldi. Ama sanayi alanında kısa sürede gelişmesine rağmen hammadde konusunda sıkıntılar vardı. Bu nedenle Asya kıtalarına yayılma politikası izlenildi. Bunun sonucu olarak Çin’in egemenliği altındaki Kore’yi almak istedi.
Çin ile Japonya arasında çıkan savaşı her ne kadar Japonya kazansa da Rusya’nın ve batılı devletlerin tepkisi nedeni ile aldığı toprakları Çin’e geri verdi.
Ama Çin toprakları Rusya ve Japonya arasında bir rekabete dönüştü. Sonuç olarak 1904-1905 yılları arasında savaş çıktı. Japonya bu savaştan galip çıktı ve Rusya, Çin ve Kore’deki etkisini yitirdi. Böylece Japonya, kısa sürede Çin ve Rusya’ya karşı elde ettiği başarılar sonucu Uzak Doğu’da yeni bir güç olarak ortaya çıktı.