Göktürk Kitabeleri (Orhun Kitabeleri)
Orhun Kitabeleri farklı isimlerde söylenmektedir. Bunlar;
Sponsorlu Bağlantılar
- Orhun Kitabeleri
- Orhun Yazıtları
- Göktürk Kitabeleri
- Göktürk Yazıtları
- Köktürk Yazıtları
- Köktürk Kitabeleri
- Orhun Abideleri
Ama hepsi aynı anlamı taşımaktadır. Orhun Kitabeleri toplamda 3 tanedir. Bunlar tarihsel sıralamasıyla Tonyukuk Anıtı, Kül Tigin Anıtı ve Bilge Kağan Anıtıdır.
- Kül Tigin Anıtı veya Kül Tigin Yazıtı yüksekliği 3 metre 75 santimetredir. Yazıtın büyük bir çoğunluğu Türkçe yazılmıştır. Ufak bir bölümü (yazıtın batı bölümü) Çince yazılmıştır. Yazıta Kasım 731 yılında başlanmış Ağustos 732 yılında bitmiştir.
- Bilge Kağan yazıtı veya Bilge Kağan kitabeleri Kül Tigin yazıtlarından santimetre bazında biraz daha yüksektir. Bilge Kağan yazıtlarında da hem Tükçe hem de Çince yazılar vardır. Ama tahribat nedeniyle hepsi okunamıyor. Bilge Kağan kitabelerinde Kül Tigin kitabelerine ait yazılar vardır. Bilge Kağan’ın ölümü Kasım 734 yılında gerçekleşti fakat cenaze töreni yazıtlara göre Haziran 735 yılında yapılmıştır. Yine yazıtlara göre yazıtların Çince bölümleri Ağustos 735 yılında Türkçe bölümleri ise Eylül 735 yılında dikilmiştir. Bu yazıtlar Bilge Kağan’ın küçük oğlu Tenri Kağan tarafında diktirilmiş.
- Tonyukuk yazıtları veya Tonyukuk kitabeleri Orhun (Göktürk) Yazıtlarının ilkidir ve 731 yılında dikilmiştir. Bu yazıtın yazan Tonyukuk’tur.
Bu yazıtların yada kitabelerin bazı özellikleri şöyledir;
Türklerin ilk yazılı eseri olan Orhun (Göktürk) Yazıtları Doğu Göktürk devletinin tarihi hakkında bilgiler vermektedir. Söylev türnde yazılan bu yazıtlarda gelişmiş bir dil kullanmıştır. Bu kitabelerde hem dini konulara yer verilmiştir hem de din ile ilgisi olmayan konulara yer verilmiştir.
Sponsorlu Bağlantılar