Kategoriler
Tarih

1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşının Önemi, Nedenleri ve Sonuçları Nelerdir? Kimler Arasında Oldu?

1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı Nedir?

Osmanlı Devleti ile Rus imparatorluğu arasında yapılan onlarca savaştan birisi olan 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı, adından da anlaşılacağı gibi 1768 ile 1774 yılları arasında yapılan bir savaştır. 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Osmanlı devletinin padişahı III. Mustafa idi. Rusların başında ise Rus Çariçesi II. Katerina vardı. Savaş sonunda Kafkaslar, Kırım ve Ukrayna’nın güneyini Ruslara kaptırdı.

1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı-1

Sponsorlu Bağlantılar

1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı Nedenleri Nelerdir?

Savaş ilk önce Lehistan’da kralla soylular arasında çıkan bir anlaşmazlık yüzünden başladı. Rus Çariçesi II. Katerina Lehistan’ı parçalamak amacıyla Lehistan’ın içişlerine karışıyordu. Kralı soylulara karşı desteklemek amacıyla bölgeye Kazak Rus askerlerini gönderdi. Askerler Osmanlı Devleti sınırları içindeki Balta kentine girerek katliam yaptılar. Osmanlı padişahı III. Mustafa bu durumu protesto ederek 25 Eylül 1768 tarihinde Rusya’ya savaş açtı. Lehistan’da krala karşı çıkan soylular Osmanlı Devleti’nin yanında yer aldılar.Birleşik Krallık da Rus donanmasına danışmanlar göndererek Rusya’nın yanında yer aldı.

1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşının Yapıldığı Cepheler

Savaşın başlamasıyla Lehistan, 3 büyük devlet (Prusya, Avusturya ve Rusya) tarafından kıskaca alındı. Rus generali Aleksandr Suvorov, Leh ordusunu 23 Mayıs 1771 tarihinde Lanckorona’da, 23 Kasım 1771 tarihinde de Stolowice’de yendi. Böylece Lehistan’daki savaş sona erdi. Kazandığı bu zaferlerle yıldızı parlayan Suvorov Osmanlı cephesine gönderildi.

Kırım Hanı Kırım Giray, Şubat 1769’da Güney Rusya’ya başarılı akınlar yaptı. Sadrazam Yağlıkçızade Mehmed Emin Paşa 1 Mayıs1769’da ve sadrazam Moldovancı Ali Paşa 12 Ağustos 1769’da iki başarılı Hotin seferi yaptılar. Fakat Kırım Giray’ın ölümünden sonra Rus orduları Kırım’a girdiler. Yeniçerilerin artan başarısızlıkları ve emre karşı çıkmaları gibi nedenlerle Ruslar Eflak ve Boğdan’a girdiler. 21 Eylül1769 tarihinde de Hotin’i ele geçirdiler. Ruslar Osmanlı Devletini içten çökertmek için Mora Yarımadasındaki Rumlar arasında ayaklanma çıkarttılar. Kaptan-ı Derya Mandalzade Hüsameddin Paşa, 9 Nisan 1770 tarihinde Mora Yarımadasına bir çıkartma yaparak bu ayaklanmayı bastırdı.

Ancak Osmanlıların Balkanlarda Rusya karşısındaki yenilgileri devam etti. Rus kumandanı Petro Rumyantsev 7 Temmuz 1770’de Prut nehrinin bir kolu olan Larga nehri boylarında, Larga Muharebesinde Kırım Hanı Kaplan Giray komutasındaki Kırım Hanlığı ve Osmanlı Ordusunu yine bu yerin yakınında Prut nehrinin bir kolu olan Kagul Irmağı’nda Kartal Ovası Muharebesi’nde, Osmanlı yeniçerileri ve Kırımtatarlarından oluşan büyük bir orduyu ağır bir yenilgiye uğrattı. Bu meydan muharebeleri akabinde savaşın yönü tamamen Osmanlı İmparatorluğu aleyhine döndü. Rus birlikleri İsmail, Akkerman, Bender kalelerini ellerine geçirdiler. Ayrıca Çariçe II. Katerina Aleksey Grigoryeviç Orlov komutasındaki Rus donanmasını Baltık Denizi’nden Akdeniz’e gönderdi. İlk defa Akdeniz’e savaşa giren Rus donanmasıİzmir yakınlarında Çeşme burnu ile Sakız adası arasında Osmanlı donanmasıyla savaşa tutuştu. 5-7 Temmuz 1770 tarihleri arasında yapılan bu savaşta Rus donanması Osmanlıları büyük bir yenilgiye uğrattı. Bu olaydan sonra Rus donanması 1770-1774 yılları arasında 5 yıl daha Ege Denizi’nde kaldı. Bilinmeyen nedenlerle 2 Kasım 1772 ve 9 -10 Haziran 1774 tarihlerinde iki kez daha Çeşme Limanı’na gelerek kaleyi ve şehri tekrar topa tuttu.

1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı-3

Osmanlı Orduları; 2 Ağustos 1771’de Özi (Kırım), 12 Eylül 1771’de Yerköy (Boğdan), 29 Haziran 1773’te Silistre (Boğdan), 20 Ekim1773’te Varna’da bazı zaferler kazandılar. Ancak bu zaferler savaşın gidişinin Osmanlı İmpartorluğu aleyhine sürmesini engelleyemedi.1774 yılında Rumyantsev’in komutası altında tekrar saldırıyla geçen Rus ordusu Tuna nehrini geçerek Şumnu’ya doğru ilerlemeğe başladı. Bu sırada Osmanlı tahtı el değiştirmiş, III. Mustafa ölmüş, yerine kardeşi I. Abdülhamit tahta geçmişti. Sadrazam Muhsinzade Mehmed Paşa Rus ordusunu karşılamak üzere yeniçeri Ağası Yeğen Mehmed Paşa kumandasında gönderdiği bir ordu Kozluca’da Rumyantsev’in ordusuna yenildi. Rumyantsev bu başarıdan sonra Şumnu’ya kadar ilerledi.

Sponsorlu Bağlantılar

osmanlı 3. mustafa

1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşının Sonuçları

21 Temmuz 1774 tarihinde tahta yeni geçmiş olan Osmanlı padişahı I. Abdülhamit, Küçük Kaynarca Antlaşmasını imzalayarak savaşa son verdi. Bu antlaşmayla Kırım’a bağımsızlık verildi. Ama Rusya’nın asıl amacı bağımsız olan Kırım’ı kısa bir süre sonra topraklarına katmaktı. 9 yıl sonra 1783 yılında Rusya Kırım’ı resmen kendine bağladı. Kısa bir süre sonra da Ruslarla Osmanlılar arasında tekrar savaş çıktı.

1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşının Künyesi

1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşının Tarihi1768-1774
1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşının BölgesiKarada: Moldavya, Ukrayna ve Bulgaristan
Denizde: Çeşme açıkları
1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşının SonuçlarıKesin Rus zaferi
Küçük Kaynarca Antlaşması
1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşının Tarafları
Osmanlı İmparatorluğu

  • Kırım Hanlığı
  • Ragusa Cumhuriyeti
Rusya İmparatorluğu

  • Zaporozhian Host

Yunan isyancılar
Kartli-Kaheti Krallığı
İmereti Krallığı

1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşının Komutanları
III. Mustafa
I. Abdülhamid
İvazzade Halil Paşa
Mandalzade Hüsameddin Paşa
II. Kaplan Giray
II. Katerina
Grigory Potyomkin
Alexey Grigoryevich Orlov
Pyotr Rumyantsev
Alexander Suvorov
Fyodor Ushakov
Gottlieb Heinrich Totleben
Petro Kalnyshevsky
II. İrakli
I. Solomon
1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşının Güçleri
200,000125,000
1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşındaki Kayıplar
40,0005,000
Sponsorlu Bağlantılar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Ne Nedir Vikipedi