Özet: “Yangın Nedir? Yangın Ne Demektir? Anlamı” başlıklı yazımızda Yangın nedir, Yangın ne demektir, Yangın kelimesinin tanımı, Yangın kelimesinin eş anlamlısı, Yangın kelimesinin ingilizce karşılıkları, Yangın ile ilgili atasözleri ve deyimler ve Yangın hakkında detaylı bilgileri bulacaksınız.
Yangın Tanımı
Yangın kelimesinin anlamı Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde aşağıdaki şekildedir;
1. isim Zarara yol açan büyük ateş
“Yangın yaklaştığı için yaverleri ve dostları telaşta idi.” – F. R. Atay
2. Hastalıkta ateş
3. Coşkunluk
4. sıfat Tutkun, düşkün, âşık
“Haydi ben kumar yangınıyım fakat senin vaziyetin benimkinden daha vahim.” – M. Yesari
Yangın Eş Anlamlısı ve Zıt Anlamlısı
Yangın kelimesini eş anlamlı karşılığı aşağıdaki gibidir;
- Yangın – âşık / düşkün / tutkun / coşkunluk
Yangın kelimesini zıt anlamlı karşılığı aşağıdaki gibidir;
- Yangın kelimesinin zıt anlamlı karşılığı bulunmamaktadır.
Yangın İle İlgili Atasözleri ve Deyimler
Yangın kelimesi ile ilgili atasözü ve deyimler aşağıdaki gibidir;
| § ağzının içi yangın yerine dönmek ağzının tadı bozulmak, tat alma duyusunu yitirmek: Ağzımın içi yangın yerine dönüp yine de ağrılar kesilmeyince çok sıkıntılı bir vaziyete düştüm. –R. N. Güntekin. Deyim |
| § üç göç, bir yangın yerini tutar bir yerden başka bir yere taşınırken bazı eşya kırılır, dökülür, kaybolur, birçok kez taşınma sonunda bu eşya yangın artığına döner. Atasözü |
| § yangın bacayı sarmak durum olağanüstü kötüye gitmek. Deyim |
| § yangın yerine dönmek çok kalabalıklaşmak. Deyim |
| § yangına körükle gitmek gerginliği, uzlaşmazlığı artıracak biçimde davranmak: Bey, bana teselli verecek yerde sen de yangına körükle gidiyorsun. –H. R. Gürpınar. Deyim |
| § yangına vermek tutuşturmak, bir şeyi bilerek yakmak. Deyim |
| § yangından mal kaçırır gibi bir işte gereksiz telaş ve ivedilik göstererek, herkesten saklamaya çalışarak. Deyim |
| § yangını körüklemek gerginliği, anlaşmazlığı artırmak. Deyim |
Yangın İle İlgili Birleşik Sözler
Yangın kelimesi ile ilgili birleşik sözler aşağıdaki gibidir;
| yangın bombası | yangın çıkışı | yangın hortumu | yangın kulesi |
| yangın merdiveni | yangın musluğu | yangın sigortası | yangın söndürücü |
| yangın topu | yangın tulumbası | yangın yeri |
Yangın İngilizcesi
Yangın kelimesinin İngilizce karşılıkları ise aşağıdaki gibidir
- Yangın – fire
Yangın Hakkında Detaylı Bilgi
Yangın, maddenin ısı ve oksijenle birleşmesi sonucu oluşan yanma reaksiyonlarının neden olduğu doğal afettir. Yangınların oluştukları coğrafik alanda maddi hasarlara neden olmasından ziyade, orada yaşayan canlılar ve ekolojik denge üzerinde son derece olumsuz etkileri vardır.
Yangın Sınıfları
A Sınıfı Yangınlar
Katı madde yangınlarıdır.Bunlar odun kömür gibi maddelerdir. Soğutma ve yanıcı maddenin uzaklaştırılması ile söndürülebilir.
B Sınıfı Yangınlar
Yanabilen sıvılar bu sınıfa girer. Benzin ve yağ gibi yanabilen sıvılardır. Soğutma (sis halinde su) ve boğma (Karbondioksit, köpük ve kuru kimyevi toz) ile söndürülebilir.
C Sınıfı Yangınlar
Likit petrol gazı, hava gazı, hidrojen gibi yanabilen çeşitli gazların yanması ile oluşan yangınlardır. Kuru kimyevi toz, halon 1301 ve halon 1211 kullanarak söndürülebilir. Elektrikli makine ve hassas cihazların yangınları da bu sınıfa dahil edilebilir.
Elektrik donanımlarının yanmasıyla oluşan yangınlar ayrı bir sınıf içinde değerlendirilmeyip C sınıfı yangınlar başlığı altında incelenebilir. Elektrik akımı kesilerek müdahale edilmeli ve karbondioksit gazı kullanılmalıdır.
D Sınıfı Yangınlar
Yanabilen metallerin ve alaşımların (Magnezyum, Lityum, Sodyum, Seryum gibi) yanmasıyla meydana gelen yangınlardır.etkili söndürücüsü olan trimotoksinboroksin bulunmadığı taktirde kum aynı işlemi görür. Özel Kuru kimyevi tozlar(Kuru toza,Her metal ve alaşıma karşı ayrı ayrı geliştirilmiş kimyasallar katılır.) bu yangınları söndürmede kullanılırlar.Normal kuru kimyevi toz söndürücüleri ABC extinguisher olarak da anılır ve A,B ve C tipi yangınlara müdahalede etkilidirler.Yangını boğma etkisiyle söndürür.
Yangın nedenleri
Korunma Önlemlerinin Alınmaması
Nedenlerin başında yangına karşı önlemlerin alınmaması gelmektedir. Yangın elektrik kontağı, ısıtma sistemleri,lpg tüpleri, evlerde kullanılan tüpler, patlayıcı-parlayıcı maddelerin yeterince korunmaya alınmamasından doğmaktadır. Özellikle büyük yerleşim alanlarında, konut ve iş yerlerinde çıkan yangınların büyük bir kısmı elektriğin ve LPG tüplerinin yanlış kullanımına dayanmaktadır. Elektrik enerjisi aksamının teknik koşullara göre yapılmaması da yangını yaratan diğer bir neden olmaktadır. Bununla birlikte kaloriferlerde ve soba ile ısıtma yöntemlerinde, bacaların temizlenmesi ve parlayıcı-patlayıcı maddeler için gerekli önlemlerin alınması halinde yangın afeti olma olasılığında büyük bir azalma olacaktır. Camların yerde uzun süre durmaları sonunda doğal ışınlar cam taneciklerine güneş ışılarını yayarve sonucun da yangın oluşabilir.
Bilgisizlik
Yangına karşı hangi önlemlerin nasıl alınacağını bilmemek ve bu konuda yeterli eğitimden geçmemek yangının önemli nedenlerindendir. Elektrikli aletlerin doğru kullanımını bilmemek, soba ve kalorifer sistemlerini yanlış yerleştirmek, tavan arasına ve çatıya kolay tutuşabilecek eşyalar koymak yangını davet eder. Yangının oluşumunu önlemek ve oluşan bir yangının söndürülmesini bilmek eğitim ve bilgilenmeden geçer. Bu nedenle yangını önlemeyi öğrenmek kadar yangını söndürmede ilk müdahaleleri de öğrenmek gerekir.
İhmal
Yangın konusunda bilgi sahibi olmak yeterli değildir. Söndürülmeden atılan bir kibrit veya sigara izmariti, açık unutulmuş bir LPG tüp veya evde kullanılan tüp, ateş alıp yangına yol açar.
Kazalar
Sistem dışı oluşan olaylardan bazıları da (kalorifer kazanının patlaması, elektrik kontağı gibi) yangına neden olmaktadır. Ancak kendiliğinden gelişen bütün olaylar, başlangıçta yeterli önlemlerin alınması sonucu olabildiği gibi bilgisizlikten de kaynaklanmaktadır. Temelde bunlar olmaksızın kazaların yol açtığı yangınlar da olmaktadır.
Sabotaj
Yangına karşı gerekli önlemler alındığı halde; bazı insanlar çeşitli amaç ve kazanç uğruna kasıtlı olarak kişi ve topluma ait bina ve tesisleri yakarak can ve mal kaybına neden olabilir.
Sıçrama
Kontrol atına alınmış veya alınmamış bir yangın ihmal veya bilgisizlik sonucu sıçrayarak, yayılarak veya parlayıp patlayarak daha büyük boyutlara ulaşabilir.
Doğa Olayları
Rüzgârlı havalarda kuru dalların birbirine sürtmesi ya da yıldırım düşmesi ve benzeri doğa olayları sonucunda yangın çıkabilir.
Yangın Söndürmede Kullanılan Yöntemler
Soğutarak Söndürme
Su ile soğutma
Soğutarak söndürme prensipleri içinde en çok kullanılanıdır. Suyun elverişli fiziksel ve kimyasal özelliği yanıcı maddeyi boğma ve yanıcı maddeden ısı alarak yangının söndürülmesinde en büyük etken olmaktadır. yangın üçgenini oluşturan ısı oksijen ve yanıcı maddeden ısının düşmesi ve oksijenin azaltılarak söndürülmesinde en etkili söndürücüdür. Su yangın yerine kütlesel olarak gönderileceği gibi püskürtme lensleri ile de gönderilebilir.
Yanıcı maddeyi dağıtma
Yanan maddenin dağıtılmasıyla yangın nedeni olan yüksek ısı da bölünür, bölünen ısı düşer ve yangın yavaş yavaş söner. Akaryakıt yangınlarında bu tip söndürme yangının yayılmasına neden olacağından uygulanmaz.
Havayı keserek söndürme
Örtme
Katı maddeler (kum, toprak, halı, kilim vb) ve kimyasal bileşikler (köpük, klor, azot vb) kullanılarak yanan maddenin oksijen ile temasının kesilmesi ile yapılan söndürmedir. Akaryakıt yangınlarına örtü oluşturan sentetik veya protein esaslı foam köpüğü kullanılmaktadır.
Oksijensiz Bırakma
Yangının oksijenle temasının kesilmesi veya azaltılması amacıyla yapılan işlemdir. Özellikle kapalı yerlerde oluşan yangınlara uygulanır.
Yanıcı maddenin ortadan kalkması
Yanma koşullarından olan yanıcı maddenin ortadan kalkması sonucu yangının söndürülmesidir.
Söndürmede kullanılan araç ve malzemeler
Su
Su, yangın söndürmede yaygın olarak kullanılır. Küçük yangınları söndürmede nemli battaniye ve nemli gazete kullanılabilir. Su özellikle A tipi yangınlar için (katı) çok iyi bir söndürücüdür. Ancak elektrikle temasın olduğu durumlarda çarpılma riskine karşı su kullanımından kaçınılmalıdır.
Kum
Yanıcı maddelerin oksijenle ilişkisinin kesilerek söndürülmesinde kullanılır. Kullanma anında kumun yanıcı maddeyi tamamen örtmesi sağlanmalıdır. Oldukça emniyetli bir yangın söndürme metodudur.
Karbondioksit gazı (CO2)
Yanan maddenin üzerini kaplayan karbondioksit gazı yanıcı maddeyi oksijensiz bırakarak yangının söndürülmesini sağlar. Havadan 1,5 kat daha ağır sıvı halden gaz haline geçişte -78 derece olan boğucu bir gazdır. Genellikle çelik tüplerde basınç altında sıvı halde tutulur. Bu gazla açık alanlarda ve hava akımının olduğu yerlerde yangının söndürülmesi oldukça zordur.
Köpük
Köpük yanan yüzeye yayılır ve 5 temel özelliklerini kullanarak (boğma,su buharı yapma,soğutma,ısıyı yayma,üstünü kaplama) yangının durmasını ya da kontrol altına alınmasını sağlar.
HFC-227
HFC-227, Halon 1301 gazinin kullanımının yasaklanması sonrasında piyasaya sürülen ve en yaygın kullanımı olan Halon alternatifi bir gazdır. Yangında önemli rol üstlenen kimyasal reaksiyonları kırma ve ısı enerjisini absorve etme özelliği ile yangınları söndürmektedir. Özellikle A (katı) ve B (parlayabilen sıvılar) için idealdir. Kimyasal adı heptafluropropan olup, FE227 olarak da anılır.