Özet: “Pekmez Nedir? Pekmez Nasıl Üretilir?” başlıklı yazımızda Pekmez nedir, Pekmez ne demektir, Pekmez kelimesinin tanımı, Pekmez kelimesinin eş anlamlısı, Pekmez kelimesinin ingilizce karşılıkları, Pekmez ile ilgili atasözleri ve deyimler ve Pekmez hakkında detaylı bilgileri bulacaksınız.
Pekmez Tanımı
Pekmez kelimesinin anlamı Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde aşağıdaki şekildedir;
isim Genellikle üzüm, dut vb. meyvelerin kaynatılarak koyulaştırılmış biçimi
Pekmez Eş Anlamlısı ve Zıt Anlamlısı
Pekmez kelimesini eş anlamlı karşılığı aşağıdaki gibidir;
- Pekmez kelimesinin eş anlamlı karşılığı bulunmamaktadır.
Pekmez kelimesini zıt anlamlı karşılığı aşağıdaki gibidir;
- Pekmez kelimesinin zıt anlamlı karşılığı bulunmamaktadır.
Pekmez İle İlgili Atasözleri ve Deyimler
Pekmez kelimesi ile ilgili atasözü ve deyimler aşağıdaki gibidir;
| pekmez gibi malın olsun, Antakya’dan sinek gelir | pekmez kaynatmak |
Pekmez İle İlgili Birleşik Sözler
Pekmez kelimesi ile ilgili birleşik sözler aşağıdaki gibidir;
| pekmez helvası | pekmezkefi | pekmezköpüğü | pekmez köpüğü |
| pekmez toprağı | dut pekmezi | üzüm pekmezi |
Pekmez İngilizcesi
Pekmez kelimesinin İngilizce karşılıkları ise aşağıdaki gibidir
- Pekmez – molasses
Pekmez Hakkında Detaylı Bilgi
Pekmez üzüm, incir, keçiboynuzu (harnup) veya dut gibi tatlı meyvelerin ya da şeker pancarı, ardıç meyvesi gibi şekere dönüşebilecek tarım ürünlerinin ezilerek kaynatılması ile üretilen, Anadoluya özgü, yoğun ve tatlı bir şuruptur.
Pekmez Nasıl Üretilir?
Pekmezlik üzümler, çiğneme, havan ve pres gibi çeşitli şekillerde sıkılır ve üzümlerin suları elde edilir. Ekşi olan bu şıra 50-60 derecede 10-15 dakika kaynatılıp içine pekmez toprağı eklenir. Beyaz renkli olan bu toprak üzümler daha ezilmeden işleme dahil edilmelidir. Bu işleme kestirme adı verilir. Toprak katma işlemiyle şıranın durulması, çökelti oluşturması ve üzümden gelen ekşiliğin alınması sağlanır.
Toprak katılmayan pekmez ekşi ve bulanık görünümlü olur. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı 100 kg üzüm şırasına 1–5 kg pekmez toprağı katılmasını öngörmektedir. Pekmez kaynatılırken oluşan köpüklerin alınması berrak görünümlü pekmez elde etmeyi sağlar. Bu şekilde daha lezzetli bir pekmez elde edilmiş olur. Kestirilen şıra dinlendirme kaplarında en az 45-55 saat bekletilir. Bu dinlenme sırasında kabın dibine eklenen toprak ve üzüm şırasının içindeki belli parçacıkların oluşturduğu tortu çöker. Şıranın üstte kalan berrak kısmı tortudan ayrılır, tortu atılır. Ayrılan berrak şıra kaynatma kazanlarına aktarılır.
Pekmeze koyu rengini ve kıvamını veren işlem kaynatmadır. Kaynatma işlemi sırasında kestirilen şıranın içindeki şekerler karamelize olup kararır. Suyun kaynama süresince azalmasıyla karışım koyu bir kıvam alır. Pekmez kaynatılırken şıra bir seferde kaynatılarak pekmez haline gelmelidir. Şıra kaynatıldığında kaptaki eksilme yeni şıra ile doldurulmamalıdır. Bu pekmezin kalitesini bozar. Karışımın göz göz kaynaması ve pekmez kokusu yayması pekmezin kıvama geldiğinin göstergesidir. Kaynatma üstü açık geniş kaplarda yapıldığı gibi,vakumlu ortamda daha düşük ısılarda açık renkli pekmez üretilebilir.
Yapımı anlatılan bu ürün türüne “tatlı cıvık pekmez” denir. “Günbalı” denen pekmez türü şıranın geniş kaplarda, güneş altında suyunun uçurulmasıyla elde edilir. “Katı pekmez” tatlı cıvık pekmeze maya katılarak, hava emdirilip ağartılmış pekmezdir. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı 25 kg pekmez için 5 yumurta akı, 500 g pudra şekeri ve 500 g eski pekmezden oluşan bir maya önermiştir. Maya eklenip sürekli karıştırılan pekmez bir gün bekletilir, ertesi gün tekrar iyice karıştırılır ve paketlenir.