Özet: “Basınç Nedir? Basınç Ne Demektir? Anlamı” başlıklı yazımızda Basınç nedir, Basınç ne demektir, Basınç kelimesinin tanımı, Basınç kelimesinin eş anlamlısı, Basınç kelimesinin ingilizce karşılıkları, Basınç ile ilgili atasözleri ve deyimler ve Basınç hakkında detaylı bilgileri bulacaksınız.
Basınç Tanımı
Basınç kelimesinin anlamı Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde aşağıdaki şekildedir;
isim, fizik Bir yüzey üzerine etkide bulunan gücün yüz ölçümü birimine düşen miktarı, tazyik
“Gazların, içinde kapalı oldukları kabın her yönüne doğru basınçları vardır.”
Basınç Eş Anlamlısı ve Zıt Anlamlısı
Basınç kelimesini eş anlamlı karşılığı aşağıdaki gibidir;
- Basınç – tazyik
Basınç kelimesini zıt anlamlı karşılığı aşağıdaki gibidir;
- Basınç kelimesinin zıt anlamlı karşılığı bulunmamaktadır.
Basınç İle İlgili Atasözleri ve Deyimler
Basınç kelimesi ile ilgili atasözü ve deyimler aşağıdaki gibidir;
- Basınç yapmak
Basınç İle İlgili Birleşik Sözler
Basınç kelimesi ile ilgili birleşik sözler aşağıdaki gibidir;
| basınç anahtarı | basınç boynu | basınç duyumu | basınç odası |
| basınçölçer | basınç ölçüm | basınç tedavisi | basınçyazar |
| alçak basınç | eş basınç | yüksek basınç | atmosfer basıncı |
| besleme basıncı | hava basıncı | ışınım basıncı | kan basıncı |
| su basıncı |
Basınç İngilizcesi
Basınç kelimesinin İngilizce karşılıkları ise aşağıdaki gibidir
- Basınç – pressure
Basınç Hakkında Detaylı Bilgi
Basınç, bir yüzey üzerine etkide bulunan dik kuvvetin, birim alana düşen miktarı. Katı, sıvı ve gazlar ağırlıkları nedeniyle bulundukları yüzeye bir kuvvet uygularlar. Kuvvetin kaynağı ne olursa olsun birim yüzeye (S) dik olarak etki eden kuvvete basınç (P), bütün yüzeye dik olarak etki eden kuvvete de basınç kuvveti (F) denir. Yani;
Basınç Formülü;P = F / S
Basınç Çeşitleri
Katılarda Basınç
Katı maddeler ağırlıklarından dolayı bulundukları zemine kuvvet uygularlar. Bu nedenle katıların bulundukları zemine uyguladıkları basınç oluşturan dik kuvvet, ağırlıklarıdır. Uygulanan kuvvet ve yüzey alanı değiştirilerek basınçın büyüklüğü değiştirilebilmektedir. Katılar kendilerine uygulanan kuvveti yönü ve şiddetini değiştirmeden aynen iletir. Bazı durumlarda yüzey alanı artırılarak basınç etkisi azaltılmaya çalışılır. Birim zamanda birim noktaya uygulanan kuvvet olarak tanımlayabilir.
Gazlarda Basınç
Gazlarda basınç ise birçok unsurla bağlantılıdır. Gazların basıncının hesaplanmasında sıcaklık, bulunduğu kabın hacmi, gazın miktarı ve R sayısı önemlidir. Bunları formülle ifade edecek olursak; P.V=n.R.T Gazlarda basınç, gazın molekül sayısı ve sıcaklığı artarsa artar; gazın bulunduğu kabın hacmi artarsa azalır. R sayısı ise sabit bir sayıdır. Kapalı gazlarda basınç manometreler yardımı ile ölçülür.
Sıvılarda Basınç
Sıvı basıncı, sıvının ağırlığından dolayı bulunduğu kabın her noktasına uyguladığı basınçtır. Sıvı basıncı o noktanın sıvı sütununun ağırlığı kadardır. Yani, P=hxd (sıvı basıncı=yükseklik x yoğunluk). Sıvı basıncı kabın biçimine ve genişliğine bağlı değildir.
Basınç Birimleri
| paskal (Pa) | bar (bar) | atmosfer (atm) | tor (Tor) | |
|---|---|---|---|---|
| 1Pa | ≡ 1 N/m2 | 10−5 | 9.8692×10−6 | 7.5006×10−3 |
| 1bar | 100,000 | ≡ 106 dyn/cm2 | 0.98692 | 750.06 |
| 1atm | 101,325 | 1.01325 | ≡ 1 atm | 760 |
| 1Tor | 133.322 | 1.3332×10−3 | 1.3158×10−3 | ≡ 1 Torr; ≈ 1 mmHg |
Örneğin: 1 Pa = 1 N/m2 = 10−5 bar = 9.8692×10−6 atm = 7.5006×10−3 tor
Fizik problemlerinde genellikle basınç birimi olarak, “Pascal (birim)” kullanılır.