Gönül seyranda gezerken / Şah geldi kondu saraya
Gerçek adı Şah İsmail ya da I. İsmail olan Hatai (Hatayi) aslında Safevi Devletinin kurucusu ve ilk hükümdarıdır. 17 Temmuz 1487 ile 24 Mayıs 1524 tarihleri arasında yaşayan Şah İsmail, şiirlerinde Şeyh Hatayi (Şah Hatai) takma adını kullanmıştır. Doğum yeri Azerbaycan’ın Erdebil şehri iken ölüm yeri için 2 rivayet var. Birisi yine Erdebil diğeri ise İran’ın Tebriz şehri. Şiirlerinde Nesimi ve Fuzuli’den etkilenmiştir. Şiirleri, Alevi-Bektaşi edebiyatının en güzel örneklerini sunmaktadır. Şiirlerini Azerbaycan Türkçesi’nde hece ve aruz ile yazmıştır.
Şah Hatayi’nin şiirlerden biriside Gönül Seyranda Gezerken şiiridir. Günümüze kadar ulaşan Gönül Seyranda Gezerken şiirinin son mısraları ise şöyle;
Hatayî der ihtiyarsız
Neyleyim dünyayı yârsız
Gönül Seyranda Gezerken Şiiri
> Gönül seyranda gezerken
Şah geldi kondu saraya
Hakk’a niyaz ederken
Bir engel düştü araya
> Hakk’ın kapusundan girdim
Kendi vücudumu gördüm
Marifet kazanın kurdum
Aşkı kaynatan küreye
> Muhabbet haslar hasıymış
Etmeyen Hakk’ın nesiymiş
Sevgi Hakk sevgisi imiş
Erenler ne der buraya
> Hele küşadın düşürdüm
Firkat kazanın taşırdım
Marifet aşın pişirdim
Tuzun tattırdım bereye
> Hatayî der ihtiyarsız
Neyleyim dünyayı yârsız
Ol alemden bi habersiz
Tuz ekmek ister yaraya