El uzatmayınca etek tutulmaz
Gerçek adı Şah İsmail ya da I. İsmail olan Hatai (Hatayi) aslında Safevi Devletinin kurucusu ve ilk hükümdarıdır. 17 Temmuz 1487 ile 24 Mayıs 1524 tarihleri arasında yaşayan Şah İsmail, şiirlerinde Şeyh Hatayi (Şah Hatai) takma adını kullanmıştır. Doğum yeri Azerbaycan’ın Erdebil şehri iken ölüm yeri için 2 rivayet var. Birisi yine Erdebil diğeri ise İran’ın Tebriz şehri. Şiirlerinde Nesimi ve Fuzuli’den etkilenmiştir. Şiirleri, Alevi-Bektaşi edebiyatının en güzel örneklerini sunmaktadır. Şiirlerini Azerbaycan Türkçesi’nde hece ve aruz ile yazmıştır.
Şah Hatayi’nin şiirlerden biriside Bir Can Bir Can Özenüb Gelince şiiridir. Günümüze kadar ulaşan Bir Can Bir Can Özenüb Gelince şiirinin son mısraları ise şöyle;
Hatâyî’m türâba indirdi teni
Âleme nûr ile doldurdu seni
Bir Can Bir Can Özenüb Gelince Şiiri
> Bir can bir can özenüb gelince
El uzatmayınca etek tutulmaz
Rehberinden tevbe okunmayınca
Yuyma anın insanlığı bilinmez
> Kâmil rehber dürür özünü yuyan
Ol kerem kânıdır suyunu koyan
Varub Hakk ceminde yerini bulan
Musâhibsiz anın özü yuyulmaz
> Musâhibi olan özü yuyulur
Hak ceme elsiz ayaksız varılur
Kahrı küfrü lûtfu hep imân olur
Aşnasız işleri varsa da olmaz
> Aşna gerek imiş yola gitmeğe
Cehd eyleyüb dost gediğin aşmaya
Dört kapu içinde bir ev yapmaya
Mürşidsiz ol dört kapudan girilmez
> Mürşid olur dört kapudan girilür
Özün teslîm edüb rızâ sürülür
Mü’min ise nûrdan kefen sarılur
Pirsiz cemâatte namâz kılınmaz
> Namâz kılar cemâatte irfânda
Cânın yargılasın o tatlı sinde
Yarın varırsanız mahşer yerinde
Yargılanmadan cennete girilmez
> Hatâyî’m türâba indirdi teni
Âleme nûr ile doldurdu seni
Pîrin meydânında kurtarsın seri
Anlar cehennemin od’una yanmaz