Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma Yolları (Özet)
Sağlık hizmetlerinden yararlanma yolları konusunu 3 gruba ayrılmaktadır. Bunlar koruyucu sağlık hizmetleri, tedavi edici sağlık hizmetleri ve rehabilitasyon (rehabilite edici) sağlık hizmetleri. Şimdi bunları sırasıyla özet bir şekilde açıklayacağız.
1 – Koruyucu Sağlık Hizmetleri
Koruyucu sağlık hizmetlerinin amacı bir bireyi ya da bir toplumu bilgilendirerek o bireyi veya toplumu hastalıklardan korumak, hastalığı önceden önlemenin yanı sıra sağlık eğitimi, yeterli ve dengeli beslenme, aile planlaması, bulaşıcı hastalıkların kontrolü, periyodik muayeneler, toplum içi araştırmalar ve istatistiksel çalışmalar, yaşlı bakımı, erken teşhis ve tedavi çalışmaları v.b. konularda bilgilendirmek. Bu işi eğitilmiş sağlık ekipleri yerine getirir. Kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri 3 gruba ayrılmaktadır. Bunlar;
A) Birincil koruma
B) İkincil koruma
C) Üçüncül koruma
Birincil Koruma
Bu koruma yönteminde amaç kişiyi hastalıklardan korumaktır. Örnek olarak yeterli ve dengeli beslenmiyorsa bu konuda gerekli bilgilendirme yapılır ve yetersiz ve dengesiz beslenme sonucu ortaya çıkacak hastalıkların önüne geçilmiş olur. Bunun gibi diğer konularda da bilgilendirme yapılarak hastalıkların önüne geçilir. Ayrıca aile planlaması ve genetik danışmanlık görevleri de bu gruba aittir.
İkincil Koruma
Bu koruma yönteminde amaç, hastalık ortaya çıkmadan veya belirtileri yeni yeni görülmüşken hastalığın teşhis edilmesi ve gerekli tedavinin yapılmasıdır.
Üçüncül Koruma
Burada ise amaç, ilgili hastalığın olumsuz sonuçlarının en aza indirilmesi ve oluşabilecek sakatlıkların önüne geçilmesidir.
2 – Tedavi Edici Sağlık Hizmetleri
Adından da anlaşılabileceği gibi ortaya çıkan hastalıkların veya sakatlıkların iyileştirilmesi için yapılan tıbbi hizmetlerdir. Bu hizmetler ilaçla tedavi, cerrahi müdahale ve fizik tedavi şeklinde olmaktadır. Tedavi edici sağlık hizmetleri 3 gruba ayrılmaktadır. Bunlar;
A) Birinci basamak tedavi hizmeti
B) İkinci basamak tedavi hizmeti
C) Üçüncü basamak tedavi hizmeti
Birinci Basamak Tedavi Hizmeti
Bu yöntem hastaların ilk başvuru yaptıkları kuruluşlardır. Bu yöntem evde veya ayakta yapılabilir. Bu kuruluşlar ise sağlık ocakları, ana çocuk sağlığı ve aile planlama merkezleri ve kurum hekimliklerdir. Bu yöntemde tedavi edilemeyen hastalıklar ikinci basamağa gönderilir. Bu şekilde basamak sisteminin nedeni 1. basamakta tedavi olabilecek birisinin direk 2. veya 3. basamağa başvurmasını ve gereksiz yığılmaları önlemek. Eğer böyle olmasa idi örneğin 3. basamakta tedavi olması gereken bir hasta, gereksiz yığılmalardan dolayı tedavisi hemen başlatılamayacak ve belki sakatlıklar ve ölümler meydana gelecektir.
İkinci Basamak Tedavi Hizmeti
Bu yöntemde hastalar hastanelere yatırılır ve tanı-tedavi hizmetleri verilir. Hastanelerde uzman sağlık ekipleri tarafından tedavi süreci başlatılır.
Üçüncü Basamak Tedavi Hizmeti
Bu basamaktaki tedavi hizmeti ise üniversite hastaneleri, kanser araştırma merkezleri, ruh ve sinir hastalıları hastaneleri ve sanatoryumlardır. Bu kurum ve kuruluşlarda en üst seviye tıp teknolojileri bulunmaktadır. Birinci ve ikinci tedavi edilemeyen hastalar bu basamakta tedavi hizmeti görürler.
3 – Rehabilitasyon (Rehabilite Edici) Sağlık Hizmetleri
Bu sağlık hizmetlerinin amacı bir şekilde bedensel ya da ruhsal olarak engelli hasta durumuna düşen birisine başkalarının yardımı olmadan (başkalarına bağımlı kalmadan) yaşamlarını sürdürebilmelerini sağlamak. Bu sağlık hizmetleri 2 gruba ayrılmaktadır. Bunlar;
A) Tıbbi rehabilitasyon
B) Sosyal (mesleki) rehabilitasyon
Tıbbi Rehabilitasyon
Bu yöntemde amaç, bireyde meydana gelmiş bedensel engelin/engellerin hekim ve sağlık ekipleri tarafından cerrahi veya tıbbi müdahaleler ile düzeltilmeye çalışılmasıdır. Bu müdahalelerdeki amaç ise bireyin iş gücünü yeniden kazanabilmesidir.
Sosyal (Mesleki) Rehabilitasyon
Bu yöntemde amaç engelli durumunda olan bireylere yapabilecekleri bir iş bulma, ilgili işi öğretme ve işe uyum sağlama çalışmaları yapmaktır.