Yükseltgenme Basamağı Nedir? Yükseltgenme Basamağının Hesaplanması

Yükseltgenme Basamağı Nedir?

Yükseltgenme basamağı, bileşikler söz konusu olduğunda ortaya çıkan bir değerdir. Bilindiği gibi metaller ve ametaller daha kararlı bir hale gelebilmek için kimyasal bağlar oluştururlar. Bu kimyasal bağları oluştururken ya elektron alışverişi yaparlar ya da elektronları ortak olarak kullanırlar. İşte böyle bir durumda ortaya çıkan elektriksel yüke Yükseltgenme Basamağı denir. Elementlerin doğada bulundukları atom veya molekü halde iken yükseltgenme basamakları sıfırdır.

Bazı elementler için yükseltgenme basamağı değerleri sabittir. Örnek olarak 1A grubu elementlerinin yükseltgenme basamağı +1, 2A grubu elementlerinin yükseltgenme basamağı +2 ve 3A grubu elementlerinin yükseltgenme basamağı ise +3’tür.

Ayrıca bileşiklerde Oksijen elementinin yükseltgenme basamağı -2 iken H₂O₂ bileşiğinde -1 ve OF₂ bileşiğinde +2’dir.

Hidrürlü bileşiklerde (Magnezyum Hidrür, Sodyum Hidrür gibi) yükseltgenme basamağı -1’dir. Ama Klor gibi bileşiklerde +1 yükseltgenme basamağına sahip olur.

Yükseltgenme Basamağının Nasıl Hesaplanır?

Yükseltgenme basamaklarını hesaplarken ilk olarak bazı kuralları bilmek gerekir. Şimdi bu kuralları maddeler halinde sizlere aktaralım:

1 – 1A grubu elementleri +1, 2A grubu elementleri +2 ve 3A grubu elementleri +3 yükseltgenme basamaklarına sahiptir.

2 – Hidrojen elementi metaller ile oluşturduğu bileşiklerde -1, ametaller ile oluşturduğu bileşiklerde ise +1 yükseltgenme basamaklarına sahiptir.

3 – Oksijen elementi genellikle bileşiklerinde -2, 1A ve 2A grubu elementleri oluşturduğu bileşiklerde -1 ve kendisinden daha aktif bir ametalin yanında ise +2 yükseltgenme basamaklarına sahiptir.

4 – Flor elementi bütün bileşiklerde -1 yükseltgenme basamağına sahiptir.

5 – Bütün bileşiklerde atomların yükseltgenme basamakları toplamı sıfıra eşittir. Çok atomlu iyonlara ise ise kök denir. Köklerde atomların yükseltgenme basamakları toplamı kökün yüküne eşittir.

Yükseltgenme Basamağı Örnek Çözümlü Sorular

NH₃ == > N^xH₊³ == > x+3=0 ise X=-3 olur.

CO₂ == > C^xO^-2 == > x-4=0 ise x=4 olur.

SO₃ == > S^xO₃^-2 == > x+[3*(-2)]=0 ise x-6=0 ise x=6 olur.

HNO₃ == > H⁺N^xO₃^-2 == > 1+x+[3*(-2)]=0 ise 1+x-6=0 ise x=5 olur.

H₂SO₃ == > H₂⁺S^xO₃^-2 == > 2+x+[3*(-2)]=0 ise 2+x-6=0 ise x=4 olur.