A) Kimya Bilimi
1) İnsanların İlk Zamanlarda Madde İle Etkileşimleri
İnsanlar ilk zamanlarda deneme yanılma yöntemleriyle madde ile etkileşim girmişlerdir. Örneğin eskiden kallar civanın zararlı olduklarını bilmedikleri için cıva havuzları yaptırırlarmış. Ölümcül sonuçlarını ise zamanla öğrenmişlerdir.
2) Simya
Simya, deneme yanılma yöntemiyle yapılan bir çalışma olup bilgi birikime dayalı değildir. Bu nedenle bir bilim dalı değildir. Simyanın amacı ise metalleri altın veya gümüşe dönüştürebilmek, ölümsüzlük iksiri v.b. Robert Boyle, Ebu Musa Cabir Bin Hayan, Isaac Newton ünlü simyacılara örnek olarak verilebilir.
İlgilinizi Çekebilir: Simya Nedir? Kimya Nedir? Simya ve Kimya Arasındaki Farklar
3) Maddenin Yapısı Hakkındaki İlk Düşünceler
Bu konudaki ilk düşüncelerde maddenin ateş, toprak, su ya da havadan oluştuğu yönünde idi. Bu bilgiler zamanla değişti ve katı, sıvı, gaz ve plazma olarak kategorilendirildi.
4) Yanma Olayının Açıklanması ve Modern Kimya Bilimin Ortaya Çıkması
Oksijen ile yanıcı madde yeteri miktarda ve sıcaklıkta bir araya gelirse yanma olayı gerçekleşir. Modern kimya biliminin ortaya çıkması ise yanma olayının bulunmasıyla oluşturulmuştur.
5) Hayatımızda Kimya
Hayatımızda kimya 4 ana bölümde görülür.Bunlar:
- Temizlik malzemeleri (Sabun, deterjan, çamaşır suyu, çamaşır sodası)
- Yaygın malzemeler (kireç, porselen cam, seramik,cam, boyalar, alaşımlar)
- Fotosentez ve solunum
- Çevre kimyası (Taş küre, hava küre ve su küredeki canlılar)
B) Elementler ve Bileşikler
1) Kimyanın Sembolik Dilinin Tarihsel Gelişimi
Semboller hayatımızda çok önemli bir yere sahiptir. Hayatımızın her alanında karşımıza çıkan bu sembollere en basit örneklerden birisi matematikteki toplama, çıkarma, çarpma veya bölme işlemi sembolleridir. Kimyada da birçok semboller kullanılmıştır. Kullanım şekli ise maddeleri çizdikleri sembollerle adlandırmalarıdır.
2) Elementler ve Element Sembolleri
A) Elementler
Aynı cins atomlardan oluşan elementlerin her biri kimyasal ve fiziksel özelliklere sahiptir. Yani elementler yapısında sadece tek cins atom bulundururlar. Elementlerin içinde bulunan atom veya atomlar mikroskopla görülmeyecek kadar küçüktür. Elementler tek cins atomdan oluşsa bile kendi içinde yine de ayrılırlar. Bunlar:
- Monoatomik (Tek Atomlu) Elementler
- Diatomik (İki Atomlu) Elementler
- Poliatomik (Çok Atomlu) Elementler
a) Monoatomik Elementler
Monoatomik Elementler, tek atomlu elementlerdir ve altın elementi bu elementlere en güzel örnektir.
b) Diatomik Elementler
Diatomik Elementler, 2 atomdan oluşan elementlerdir. Bu elementlere örnek olarak azot, oksijen, klor verilebilir.
c) Poliatomik Elementler
Poliatomik Elementler, 3 ya da daha fazla atomdan oluşan elementlere denir. Ozon ve kükürt ise bu elementlere örnek olarak verilebilir.
B) Element Sembolleri
Elementler, birbirlerinden ayırt edilebilmeleri için farklı sembollerle ifade edilirler.
3) Elementlerden Bileşiğe
Birbirinden farklı elementlerin atomları bir araya geldiği taktirde bileşikler oluşur.
- Sodyum + Klor = Sodyum klorür
- Gümüş + Brom = Gümüş bromür
- Hidrojen + Oksijen = Su
- Sodyum + Karbonat = Soda
- Fosfor + Oksijen = Fosfat
- Hidrojen + Klor = Tuz ruhu
4) İkili Bileşiklerin Basit Adlandırma Kuralları
Bileşikler adlandırılırken Latince sayılar kullanılır. Örneğin olarak Karbon (C)+Oksijen (O). Bu bileşen karbonmonoksit bileşiği olup okunurken ve yazılırken ikinci atomun kaç tane olduğu belirtilir. Eğer O2 olsaydı karbondioksit olurdu.
5) Laboratuvarlarda Uyulması Gereken Güvenlik Kurallar
Laboratuvar ortamında birçok zararlı bileşikler olabilir. Bu nedenle de güvenlik için bazı sembolleri kullanılır. Bu semboller aşağıdaki resimde gösterilmiştir.
C) Etkinlik Bölümü Soruları ve Cevapları
Etkinlik Bölümü Soruları
Soru-1) Simyada hangi yöntem kullanılmaktadır?
Soru-2) Madde yapısındaki ilk düşünceler nelerdir?
Soru-3) Hayatımızda kimya kaç ana bölmede gerçekleşir?
Soru-4) Fotosentez nasıl oluşur?
Soru-5) Monoatomik element nedir? Örnek veriniz.
Soru-6) Hidrojen+Oksijen bileşiğinin adını yazınız.
Etkinlik Bölümü Cevapları
Cevap-1: deneme yanılma
Cevap-2: Ateş, su, toprak, hava
Cevap-3: 4 ana bölümde gerçekleşir.
Cevap-4: Yapısında kloroplast bulunduran bitkilerin ışık enerjisiyle, karbondioksidi ve suyu besine çevirmesine fotosentez denir.
Cevap-5: Tek atomlu elementtir. Altın örnek olarak verilebilir.
Cevap-6: Su