Tersinir Tepkime ve Kimyasal Denge Nedir?
Bir kimyasal dengenin olabilmesi için tepkimenin Tersinir Tepkime olması gerekir. Peki tersinir tepkime nedir? Bu şöyle anlatmaya çalışalım: tepkimeye giren A ve B girdileri C ve D ürünlerini oluşturduktan sonra eğer C ve D ürünleri tekrar A ve B girdilerini oluşturabiliyorsa bu tersinir tepkimedir. Kimyasal denge ise bu tersinir tepkime sonucu iki yöndeki tepkime hızları (yani girdilerin ürünleri gerçekleşen tepkime hızı ile ürünlerin tekrar girdilerin oluştururken gerçekleşen tepkime hızı) eşit ise bu tepkime Kimyasal Denge tepkimesidir.
Kimyasal Denge Sınıflandırılması (Fiziksel ve Kimyasal Denge)
Kimyasal denge tepkimesinin oluşabilmesi için sıcaklığın sabit olması ve sistemin kapalı olması gerekir. Bu şartlar altında kimyasal dengeyi sınıflandırılması şu şekildedir.
1 – Fiziksel Denge
Bir maddenin fiziksel halleri arasındaki dengeye Fiziksel Denge denir. Yani yukarıda bahsettiğimiz sabit sıcaklık ve kapalı sistem şartlarında sıvı haldeki bir madde gaz haline dönüşürken sıvı-gaz dengesi oluşmaktadır. Bu denge sırasında ise tepkime hızları eşit olur. Diğer bir deyişle bir tepkimede maddenin sıvı haldeki sıvı molekülleri ile gaz halindeki gaz molekülleri sayıları eşit ise fiziksel bir denge oluşmuştur. Buna örnek olarak su ile su buharı örneği verilebilir.
2 – Kimyasal Denge
Yukarıda da belirttiğimiz gibi bir tepkimede kimyasal denge olabilmesi için tersinir tepkime olması gerekir. Maddelerin kimyasal etkileşimleri sonucunda oluşuyorsa bu kimyasal dengedir. Kimyasal Denge 2 çeşittir. Bunlar Homojen Denge ve Heterojen Denge.
2A – Homojen Denge
Kimyasal denge tepkimelerinde tepkimeye girenlerin fiziksel fazları ile ürünlerin fiziksel fazları aynı ise buna Homojen Denge denir.
2B – Heterojen Denge
Kimyasal denge tepkimelerinde tepkimeye girenlerin fiziksel fazları ile ürünlerin fiziksel fazları faklı (yani 2 ya da daha fazla fazlı tepkimeler) ise buna Heterojen Denge denir.