Özet: “Kâbe Nedir? Kâbe Ne Demektir? Anlamı” başlıklı yazımızda Kâbe nedir, Kâbe ne demektir, Kâbe kelimesinin tanımı, Kâbe kelimesinin eş anlamlısı, Kâbe kelimesinin ingilizce karşılıkları, Kâbe ile ilgili atasözleri ve deyimler ve Kâbe hakkında detaylı bilgileri bulacaksınız.
Kâbe Tanımı
Kâbe kelimesinin anlamı Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde aşağıdaki şekildedir;
1. özel, isim, din b. (***) Mekke’de bulunan, Müslümanlarca kıble olarak kabul edilen ve hac ibadeti yapılırken tavaf edilen kutsal yer
2. özel Bir kimsenin taptığı, kutsal saydığı yer
Kâbe Eş Anlamlısı ve Zıt Anlamlısı
Kâbe kelimesini eş anlamlı karşılığı aşağıdaki gibidir;
- Kâbe kelimesinin eş anlamlı karşılığı bulunmamaktadır.
Kâbe kelimesini zıt anlamlı karşılığı aşağıdaki gibidir;
- Kâbe kelimesinin zıt anlamlı karşılığı bulunmamaktadır.
Kâbe İle İlgili Atasözleri ve Deyimler
Kâbe kelimesi ile ilgili atasözü ve deyimler aşağıdaki gibidir;
- Kâbe kelimesinin geçtiği herhangi bir atasözü veya deyim bulunamamıştır.
Kâbe İle İlgili Birleşik Sözler
Kâbe kelimesi ile ilgili birleşik sözler aşağıdaki gibidir;
- Kâbe kelimesinin geçtiği herhangi bir birleşik söz bulunamamıştır.
Kâbe İngilizcesi
Kâbe kelimesinin İngilizce karşılıkları ise aşağıdaki gibidir
- Kâbe – Kaaba
Kâbe Hakkında Detaylı Bilgi
Kâbe, (Arapça, hürmetli mescit) Mekke’de bulunan yaklaşık olarak küp şeklinde bir ibadethanedir. İslâm dininin ilk ve en kutsal mekânı kabul edilir. Bu yapının etrafında Mescid-i Harâm bulunur. Kur’an’da Kâbe’nin İbrahim ve oğlu İsmail tarafından inşa edilmiş olduğu belirtilir.
Dünya’daki bütün Müslümanlar, nerede olurlarsa olsunlar, namazlarını Kâbe’ye dönerek kılarlar. Kâbe’nin olduğu yöne kıble denir. İslâm’ın beş temel şartından biri olan Hac sırasında Kâbe; farz olan ziyaret tavafı ve vacib olan veda tavafı ile en az iki kere tavaf edilir. Bunların dışındaki tavaflar ise sünnettir. Tavaf, (yukarıdan bakıldığında) saat yönünün tersine bir yönde Hacerü’l-Esved köşesinden başlayarak Kâbe’nin etrafında yedi tam tur yürümektir. Tavaf sırasında dönülen her bir tur’a ise şavt denir. Tavaf ayrıca Umre’nin de şartları arasındadır. Hac sırasında yaklaşık 6 milyon hacı toplanarak aynı gün tavaf yaparlar.
Kâbe’nin Yapısı ve Ölçüleri
Kâbe’nin de içinde bulunduğu alanı çevreleyen büyük mescide “Mescid-i Harâm” denilmektedir. Kâbe’nin geniş duvar yapısı yaklaşık bir küp biçimindedir. Kabe’nin Kuzeydoğu duvarı: 12,63; kuzeybatı duvarı 11,03; güneybatı duvarı 13,10 metre; güneydoğu duvarı 11,22 metre ve yüksekliği 13 metredir. Boylece 145 m² alan üzerine kurulmuştur. Duvarlarında kullanılan taşlar Mekke tepelerindeki granit taşlardandır.
Kâbe’nin Bölümleri
Kâbe’nin içerisine ancak yılda iki defa (Ramazan ayı başlamadan ve Kurban Bayramı ile Hac ziyaretleri başlamadan yaklaşık 15 gün önce) “Kâbe’yi temizleme töreni” adı verilen törenle Kâbe’nin anahtarını geleneksel olarak ellerinde tutan “Ben-i Şeybeh” kabilesi mensupları ve seçilmiş misafirler girebilmektedir. Kâbe kapısı zeminden yüksekte olduğu için özel bir tekerlekli merdiven kullanılarak girilir. Kâbe’nin tavanı ahşaptır. Tabanı mermer ve kireçtaşı kareler ile kaplıdır. Tavana kadar iç duvarlarının alt yarısı mermerle kaplı olup bu mermer duvar üstüne üzerine Kur’an’dan ayetler kazılmış olan mermer tabletler konulmuştur. İç duvarların üst tarafı üzerinde altın işleme ile Kur’an ayetleri bulunan bir yeşil bez ile kaplıdır.
- Hacerü’l-Esved: Doğu köşesinde bulunan kara parlak taştır. Müslümanlar tarafından Cennet’ten indiğine inanılır. Kâbe’de çıkan bir yangında bu taş ısı değişimi nedeniyle kırılıp 15 parçaya bölünmüştür. Günümüzde taşın parçaları gümüş bir çerçeveyle bir arada tutulmaktadır. Görünen kısmı yaklaşık 16,5×20 cm’dir. 930’da Mekke’yi basıp Kaabe’yi ellerine geçiren “Ebu Tahir Cannabi” idaresindeki Karamatiler bu taşı Mekke’den alıp Doğu Arabistan’da üsleri olan El-Ahsa vahasına götürmüşler ve Abbasiler de 952’de bu taşı geri almak için büyük fidye ve tazminat vermek zorunda kalmışlardır.[kaynak belirtilmeli]
- Kâbe Kapısı : Kâbe’nin doğu duvarında zeminden 2,13 metre yükseklikte bulunmaktadır.
- Mizab veya Altın oluk [3]: Kuzey duvarı üzerinde bulunan altından yapılmış oluk. Mekke’de ender yağan yağmur sularını Kâbe’nin çatısından indirmek için 1627’de Osmanlılar tarfından yapılmıştır.
- Şadarvan: Kâbe’nin duvarlarının diplerini yağmur ve sel sularından korumak amacıyla yapılan mermerden koruma.
- Hatîm: Kâbe’nin batı duvarının önünde bulunan ve 90 cm yüksekliğinde ve 1,5 m eninde beyaz mermerden yapılmış İsmail duvarı adı verilen kavisli yarım daire şeklinde alçak duvarla sınırlanmış bir bölge.
- Multazam: Kâbe’nin doğu duvarında Kâbe kapısı ile Hacerü’l-Esved arasındaki duvar kısmı.
- Makam-ı İbrahim: İbrahim ve oğlu İsmail tarafından Kâbe inşaa edilmekte iken İbrahim’in ayak izini bıraktığı bir mevki.
- Doğu köşesi “Hacerü’l-Esved” veya “Şarki”
- Güney köşesi “Yemânî”
- Batı köşesine “Şâmî”
- kuzey köşesine “Irakî” denir.
- Sitâre veya kisve: Kâbe’nin üzerine örtülen altın işlemeli hat yazıları bulunan siyah bir örtü. Üzerindeki örtü ipekli bir kumaştan dokunmuş olup, üzerineKelime-i Şehadet işlenmiş, çatıya yakın kısmında çevresine altın işlemeli bir şerit geçirilmiş; kemer biçiminde olan bu şeritte de Kur’an ayetleri işlenmiştir. Bu örtü her sene hac mevsiminde yenilenmektedir.
- Tavaf’ın başlangıç çizgisi olarak kullanılan mermer bant.
- Cebrail makamı: Kâbe’nin doğu duvarının önünde kapının bulunmadığı kısımda “Irakî” köşesinin hemen yanında bulunan mevkii.
Kâbe’nin Tarihçesi
Kâbe, tarih boyunca birçok değişikliklere maruz kalmıştır. Çeşitli dönemlerde kısmen ya da bütünüyle yeniden inşa edilmiştir. Kâbe’nin ilk olarak Adem tarafından yapıldığına ancak ondan geriye sadece temellerinin ayakta kaldığına inanılır. Kur’an’a göre İbrahim ve İsmail peygamberler tarafından temelleri yükseltilmiştir.(Bakara 127)
İslam’dan önce Kâbe’de pagan Araplar tarafından kutsal sayılan 360 tane put bulunmaktaydı. Bunların en büyüğü en güçlüsü Al-İlâh’ın Güneş’le evli olup Al-Uzza, Al-Menat ve Al-Lât adlı üç kızı olduğuna inanılırdı. Putların yanı sıra İbrahim, İsmail, İsa ve Meryem’in figürlerinin de yer aldığı kaydedilmiştir.
Hz. Muhammed zamanında Kâbe Müslümanların kontrolüne geçti ve bütün putlar kaldırıldı. Kabe bugün 16 metrellik yüksekliğe sahiptir. Ancak Mekke’nin fetih günü Muhammed’in damadı Hz. Ali’yi omuzlarına çıkarıp onun da Kâbe’nin üzerindeki putları aşağı indirip kırdığına dair hadise dayanarak 630 yılında yüksekliğinin günümüzdekinden daha alçak olduğuna inanılır.
Yezid ve İbn-i Zübeyr savaşında Kâbe, mancınık atışından isabet alarak yıkılmış ve yanmıştı. İbn-i Zübeyr, Kâbe’yi yıkıp yeniden inşa etti. Mervan döneminde ise Kâbe eski haline döndürüldü.
Kâbe’nin etrafını çeviren ve Kâbe yüksekliğini aşmayan kubbeli yapı (revaklar), Osmanlı padişahı II. Selim zamanında yapılmış, planlarını Mimar Sinan hazırlamıştır.
Kanuni tarafından onarılan Kâbe, beşinci onarımını I. Ahmed döneminde görmüş, IV. Murad döneminde yine sel baskını sonucu yıkılmış ve yeniden onarılmıştır. Kâbe’nin içinde dokuz adet oyma, bir adet altın kabartma ayet, işlemeli tahta bir sandık, oymalı ve içinde tütsü yakılan tarihi bir ocak, metal zemzem testileri ve kandiller bulunmaktadır.
Kâbe’nin Dini Önemi
Kıble
Kâbe, Müslümanların namaz ibadetleri sırasındaki yöneldikleri kıbledir. Hanefi mezhebine göre Kâbe ve onun üzerinden semaya doğru olan boşluk kıbledir, Şafii mezhebine göre sadece Kâbe’nin bina kısmı kıbledir.
Hac
İslam’ın şartlarından olan Hac ibadeti Kâbe ziyaretini ve tavafını da kapsar.