Allah’ın Zati Sıfatları (Sıfat-ı Zatiyyesi)
Allah’ın 6 tane Zati sıfatı vardır. Bunlar Vücud, Kıdem, Beka, Vahdaniyyet, Muhalefet-ün lil-havadis ve Kıyam bi-nefsihi’dir.
Vücud; Bu sıfat Allah Teâlâ’nın var olduğunu ifade eder, Allah Teâlâ vardır. Varlığı ezelîdir. Vâcib-ül vücûddür, yanî varlığı lazımdır.
Kıdem; Allah Teâlâ’nın varlığının başlangıcı olmamasıdır. Allah Teâlâ’nın varlığının evveli yoktur.
Beka; Allah Teâlâ’nın varlığının sonu olmaması, daima var bulunmasıdır. Allah Teâlâ’nın varlığının sonu yoktur. Hiç yok olmaz.
Vahdaniyyet; Allah Teâlâ’nın bir olması demektir. Allah Teâlâ’nın zatında, sıfatlarında ve işlerinde ortağı, benzeri yokdur.
Muhalefet-ün Lil-Havadis; Allah Teâlâ’nın sonradan vücud bulan varlıklara benzememesi demektir. Allah Teâlâ, zatında ve sıfatlarında hiçbir mahlûkun zât ve sıfatlarına benzemez.
Kıyam Bi-Nefsihi; Allah Teâlâ’nın, başka bir varlığa ve hiçbir mekâna muhtaç olmadan zâtı ile kaim olması demektir. Allah Teâlâ zâtı ile kaimdir. Mekana muhtaç değildir. Madde ve mekan yok iken O var idi. Zira her ihtiyaçtan münezzehdir.
Allah’ın Subuti Sıfatları (Sıfat-ı Sübutiyyesi)
Allah’ın Subuti sıfatları 8 tanedir. Bunlar Hayat, İlim, Semi, Basar, İradet, Kudret, Kelam ve Tekvin’dir.
Hayat; Allah Teâlâ’nın hayat sâhibi olması demektir. Allah Teâlâ diridir. Hayatı, mahlûkların hayatına benzemeyip, zatına layık ve mahsûs olan hayat, ezelî ve ebedidir.
İlim; Allah Teâlâ’nın her şeyi bilmesi, ilminin her şeyi kuşatması demektir. Allah Teâlâ herşeyi bilir. Bilmesi mahlûkâtın bilmesi gibi değildir.
Semi; Allah Teâlâ’nın her şeyi işitmesidir. Allah Teâlâ işitir. Vâsıtasız, cihetsiz işitir. İşitmesi, kulların işitmesine benzemez.
Basar; Allah Teâlâ’nın her şeyi görmesidir. Allah Teâlâ görür. Aletsiz ve şartsız görür. Görmesi göz ile değildir.
İradet; Allah Teâlâ’nın dilemesi vardır. Dilediğini yaratır. Her şey Onun dilemesi ile var olur.
Kudret; Allah Teâlâ, herşeye gücü yeticidir. Hiçbir şey O’na güç gelmez.
Kelam; Allah Teâlâ’nın harfe ve sese muhtaç olmadan konuşması demektir. Allah Teâlâ söyleyicidir. Söylemesi alet, harfler, sesler ve dil ile değildir.
Tekvin; Allah Teâlâ yaratıcıdır. Ondan başka yaratıcı yoktur. Her şeyi O yaratır.