Timsah

Timsah Özellikleri (Özet)

Timsah, bir sürüngen türü olup 70 yıla kadar yaşarlar ve 1 ton ağırlığa kadar çıkabilirler. Timsahların maksimum hızları ise 40 km/saat.

Timsahların Sınıflandırılması ve Evrimi

Timsah (İngilizcesi Crocodile), dünyadaki en iyi bilinen ve en korkunç hayvanlardan biridir. Güçlü gövdeleri, güçlü çeneleri ve benzersiz gizliliği ile birlikte devasa hız ve çeviklikleri, doğal ortamlarında dünyanın en zirvedeki avcılarından biri. Timsahlar, aligator ve kaymanlar dahil diğer timsahlarla yakından ilişkili olarak 200 milyon yıl içinde evrimsel anlamda çok az değişmiştir.

Diğer sürüngen türlerinin aksine, aynı zamanda dinozorları da içeren eski bir sürüngen grubundan. Dinozorların 65 milyon yıl önce soyları tükenmiş olmasına rağmen timsahların çevreleri için çok uygun olmaları nedeniyle zaman içinde çok iyi hayatta kaldıkları düşünülmektedir. Bugün, Kuzey ve Güney Amerika, Afrika, Asya ve Avustralya’da hem tatlı su hem de tuzlu su ortamlarında yaşayan 13 farklı timsah türü bulunmaktadır. Yarı sucul doğaları, doğal ortamlarında başarılı bir şekilde hayatta kalmalarını sağlayan bir dizi önemli adaptasyon geliştirmelerini sağladı.

Timsah Anatomisi ve Görünümü

Timsahlar, her ikisini de potansiyel avcılardan koruyan ve aynı zamanda vücutlarının kurumasını önleyen zırhlı, su geçirmez tabakalardan yapılmış, kalın, pullu bir cilde sahip büyük boyutlu sürüngenlerdir. Bu ciltleri, donuk zeytin ve yeşilden kahverengiye, grilere ve siyaha kadar çeşitli renklerde gelir. Bu, çevredeki su ve bitki örtüsünde kolayca kamufle edilmeleri anlamına gelir. Diğer timsah türleri gibi gözleri ve burun delikleri de geniş başlarının ve burunlarının en üstünde bulunur. Böylece avlarını daha başarılı bir şekilde tuzağa düşürmek için hemen hemen vücutlarının hiçbiri açığa çıkmadan suda bekleyebilirler.

Dikey olarak düzleştirilmiş kuyrukları son derece güçlüdür ve perdeli ayakları olmasına rağmen onları yüzerken bu ayaklarını kullanmazlar. Onları suyun içinde korumak için timsahların gözlerini açık bırakmalarına olanak sağlayan, ancak sudan zarar görmelerini önleyen özel bir şeffaf üçüncü göz kapağı vardır. Ayrıca kulak ve burun deliklerini kapatan dış kapaklara ve bir seferde beş saate kadar suda kalmalarını sağlayan özel bir solunum sistemine sahiptir. Timsahların büyüklüğü 2 metreden kısa cüce timsahından 7 metre uzunluğunda nehir timsahına (aynı zamanda tuzlu su timsahı veya “saltie” olarak da bilinir) kadar değişmektedir.

Timsahların Dağılımı ve Yaşam Alanları (Habitat)

Timsahlar, güney Yarımküre’deki sıcak tropik sular boyunca çeşitli sulak alan habitatlarında bulunur. Vücut ısısını içsel olarak düzenleyememeleri, su içinde zaman geçirerek soğutulduktan sonra vücutlarını ısıtmak için ağır güneşe güvendikleri anlamına gelir. Amerikan Timsahı, Kuzey ve Güney Amerika’daki en büyük timsah türü olup nehir sularının ve göllerin yanı sıra Haliçler’in yakınında ve Güney Florida’dan, Orta Amerika’da ve Güney Amerika’nın kuzey kesimlerindeki lagünlerde acı kıyı sularında bulunur.

Afrika’da Nil Timsahı bir zamanlar doğu ve güney Afrika’da yaygındı ancak şimdi sayıları çok az. Tatlı su bataklıkları, nehirleri, gölleri ve mangrov bataklıklarında yaşarlar. Dünyanın en büyük ve en yaygın dağınık timsah türü, nehir ağzı timsahıdır. Bu müthiş sürüngen devleri, Hint Okyanusu’ndaki Bengal Körfezi’nden Güneydoğu Asya’ya ve Avustralya’ya kadar uzanan nehir kenarlarında ve tuzlu bataklıklarda bulunur.

Timsah Davranışları ve Yaşam Tarzları

Diğer sürüngenlerle aynı şekilde timsahlar vücut sıcaklıklarını kendileri düzenleyemez ve bunun yerine muazzam vücutlarını ısıtmak için güneşin sıcaklığına çok fazla güvenir. Sıcak gün ışığında nehir kıyısındaki güneşin altında güneşlenerek vücutlarını ısıtırlar. Cüce timsah gibi daha küçük türlerin, dallara basmak için ağaçlara tırmandıkları da bilinmektedir. Timsahların vücut ısısını düzenleyebilmelerinin bir başka yolu suda aşağı yukarı sallanmak, güneşte ısınmak ve alt taraflarda kendilerini soğutmaktır.

Timsahlar, büyük, karışık yetişkin ve genç gruplarında bir arada kalan oldukça sosyal hayvanlardır. Bununla birlikte, çiftleşme mevsimi başladığında, erkekler büyük ölçüde toprak haline gelir ve büyük kafalarını havaya fırlatarak ve davetsiz misafirlere kükreyerek nehire, rakipleri tarafından izinsiz girmekten korur. Dişi Nil timsahları bu seslerden etkilendiğinde, erkekler vücutlarını bükmeye başlarlar ve hatta burun deliklerinden havaya su çekmeye başlarlar.

Timsahlarda Üreme ve Yaşam Döngüleri

Çiftleşmeden sonra dişi timsah, topraktan ve yapraklardan ve bitkilerden oluşan bir yuvaya 17 ila 100 yumurta koyar. Bu da yuva kuluçka sırasında sular altında kalırsa yumurtaların çok soğumasını önler. Sel baskınına maruz kalan bölgelerde yumurtaları sel suyundan tehlikeden çıkarmak için yuva höyükleri inşa ettikleri de bilinmektedir. Kuluçka süresi genellikle vücutlarının kurumasını önlemek için yağmur mevsiminin başlangıcı ile çakışır ve bu durum 3 ay kadar sürer.

Korkunç üne rağmen dişi timsahlar, inanılmaz derecede yavrularını önemsiyorlar ve yuvalarını, yumurtadan çıkmaya hazır olana kadar avcılardan korumak için şiddetle koruyorlar. Kuluçka yavruları ortaya çıkmaya başladığında dişi timsah, daha sonra ağzındaki boğaz kesesinde taşıyarak onları suya indirmeye yardımcı olur.

Timsahların Beslenme Şekilleri ve Avlanmaları

Timsahlar son derece etobur ve müthiş avcılardır ve doğal ortamlarında besin zincirinin tepesindedirler. Yiyecekleri çiğnememeleri, av tekniklerinin gelişmesine ve yiyecekleri parçalamak için kullanılan dişlere sahip güçlü çenelere yol açmıştır. Genç timsahlar ağırlıklı olarak balıklara, kabuklulara ve küçük memelilere, kuşlara ve sürüngenlere yönelirler. Ancak büyüdükçe geyik, zebra ve su bufalosu da dahil olmak üzere daha büyük av türlerini avlayabilirler. Timsahlar genellikle gece boyunca daha aktiftir. Bazı türlerin av, hayvan ve bazı durumlarda insanları yakalamak için karaya çıktıkları bilinmektedir.

Oldukça sosyal yapıları gereği, çoğunlukla balıklarla beslenen Nil timsahlarının, göç ettiklerinde nehrin bazı bölümlerinde balıkları kordon altına almak için birlikte çalıştığı bilinmektedir. Yayın balığı doğal beslenmelerinin büyük bir kısmını oluşturur.

Timsah Avcıları ve Tehditler

Bu en tepedeki avcıların büyüklüğü ve oldukça agresif yapıları nedeniyle yetişkin timsahlar, aslan, jaguar ve kaplan gibi büyük kedilerin ara sıra almasının dışında, doğal ortamlarında çok az avcıya sahiptir. Bununla birlikte daha küçük ve çok daha savunmasız olan genç timsahlar, dünyadaki yabani domuzlardan, köpeklerden ve büyük sürüngenlerden kartal gibi yırtıcı kuşlara kadar birçok hayvan türü tarafından avlanır. Her ne kadar bazı bölgelerde yaygın olsalar da avlanma, habitat kaybı ve ekolojik değişimler nedeniyle timsahlar, doğal alanlarının çoğunda tehdit altında.

Timsah Hakkında İlginç Bilgiler

Çoğu timsah türü, bataklıklar, nehirler ve göller gibi tatlı su bölgelerinde ikamet etse de kıyılarda daha fazla tuzlu suya karışan birkaç tür vardır. Amerikan timsahları genellikle kıyıya yakın göllerde ve lagünlerde bulunur, ancak mümkün olduğunca büyük miktarlarda tatlı su içerek ve yüzlerindeki bezlerden gözyaşları salgılayarak vücuttan tuz çıkararak tuzluluk seviyelerinin üstesinden gelebilirler.

Kuraklık dönemlerinde, vücutlarının kurumasını engellemek için çamurun içine derinlemesine daldığı ve su geri gelene kadar hiçbir şey yemediği de bilinmektedir. Dünyanın öbür tarafında nehir yataklarında bulunan çakıl taşları yiyen nehir ağzı timsahlar gözlendi. Bunun işleminin yiyeceklerini öğütmeye yardımcı olduğu, dolayısıyla sindirime yardımcı olduğu, ancak su yüzeyinde yüzerken buna yardımcı olacak bir dengeleme görevi gördüğü düşünülmektedir.

Timsah-İnsan İlişkisi

Timsahlar ve insanlar arasındaki ilişki binlerce yıldır uzun zamandır devam eden bir tartışma konusu olmuştur. Yırtıcı hayvanlara yönelik saldırganlıklarının son derece agresif ve güçlü olmaları, yıllık bazda sayısız insan ölümüne neden oldu. Bazı insanlar aslında timsahlar tarafından avlanmaya başlandı. Nehirlerin kıyısındaki tuzağa düşürdüler. Bu sürüngenlerin zorlu doğası hakkında daha iyi eğitim ve yerel bilgiler nedeniyle ölüm sayılarının azalmasına rağmen her yıl yaklaşık 1000 ölümün gerçekleştiği tahmin edilmektedir.

Dünyanın her yerindeki timsahlar ayrıca palto, çanta ve ayakkabı dahil olmak üzere giysi üretiminde kullanılan sert, su geçirmez kaplamaları nedeniyle yoğun bir şekilde avlanmaktadır. Timsahlar, dünyanın pek çok bölgesinde insan faaliyetlerinin arttırılmasından, yerleşim yerlerinin genişlemesi ve avcılık, balıkçılık ve turizm nedeniyle nehir trafiğindeki artıştan ağır şekilde etkilenmiştir.

Timsahları Koruma Durumu ve Bugünkü Yaşamları

Bugün, bazı yerel popülasyonların sabit olduğu düşünülse de doğal aralıkları boyunca tüm timsah türlerinin popülasyon sayıları düşmektedir. 13 farklı timsah türünden 6’sı “En Az Kaygılı”, 2’si “Hassas” ve 5’i “Kritik Olarak Tehlike Altında” olarak IUCN tarafından listelenmiştir. Bu türlerin arasında, Filipin timsahı en çok risk altında olanıdır. Çünkü vahşi doğada sayılarının 200’den az olduğu tahmin edilmektedir.

Timsah Genel Özellikleri

Timsah Diğer Özellikleri