Kayman Özellikleri (Özet)
Kayman, bir sürüngen türü olup 40 yıla kadar yaşarlar ve 300 kg ağırlığa kadar çıkabilirler. Kaymanların maksimum hızları ise 40 km/saat.
Kayman türü | Sürüngen |
Kaymanlar ne yer | Balık, kabuklular, su kuşları, kapibara (etçil) |
Kaymanlar kaç yıl yaşar | 20 yıl – 40 yıl |
Kaymanlar kaç kilo | 6 kg – 300 kg |
Kaymanların boyu | 1.5 metre – 6 metre |
Kaymanların hızı | 40 km / saat |
Kaymanlar nerede yaşar | Nehirler, göller ve bataklık |
Kayman Neslinin Tükenme Olasılığı | Soyun Tükenme Tehlikesi Endişe Var |
Kaymanların Sınıflandırılması ve Evrimi
Kayman (İngilizcesi Caiman), Orta ve Güney Amerika’da çeşitli sulak alan habitatlarında bulunan altı Kayman türü vardır. Temsilciler en çok benzer özellikleri paylaştığı timsahlarla yakından ilgilidir. Diğer timsahlar (timsah, aligator, kayman ve Hint gavyali içeren bir sürüngenler grubu gibi) gibi kaymanlar, son 200 milyon yıl içinde çok az evrimleşmiş, hayatta kalan en uzun türlerden biridir.
Yakın yaşayan akrabaları yoktur ve diğer sürüngen türlerinin farklı bir gruba ait olduğu (dinozorları da içeren) kemirgenler adı verilen bir sürüngen grubuna aittir. Dinozorların 65 milyon yıl önce soyları tükenmiş olmasına rağmen timsah grubunun diğer üyeleri ile birlikte kaymanlar hala güçlü.
Kayman Anatomisi ve Görünümü
Kaymanlar, geniş ve hafifçe yassılaşmış gövdelere ve onları su boyunca muazzam güçle iten uzun dikey olarak düzleştirilmiş kaslı bir kuyruğa sahiptir. Diğer timsahlar gibi burun delikleri ve gözleri burunlarının ve kafalarının üstünde bulunur. Bu, neredeyse tamamen suya batırılıp suya gizlenmiş halde iken hem nefes alabilir hem de görebilecekleri anlamına gelir. Kaymanlar (timsahlar gibi), daha büyük hayvan türlerine kolaylıkla avlanmalarını sağlayan yuvarlak bir burnu olan geniş ve düz kafalara sahiptir. Güçlü çeneleri, kıvrılıp kapandıklarında avlarını içine alan bir dizi koni biçimli dişe sahip.
Kaymanlar çiğneyemezler. Böylelikle daha küçük avı bütün yutarlar. Daha büyük hayvanlarla, keskin dişlerini ve güçlü bedenlerini, eti parçalamak için kullanırlar ve daha büyük av türlerini su altında çürümeye başlayana ve böylece tüketmeleri daha kolay olana kadar depoladıkları bilinmektedir. Kaymanların boyları 1.5 metre ile 6 metre arasında değişmektedir. Siyah kaymanlar en büyük kayman türleridir ve koyu gri ila siyah renkli, kaplamalı cilde sahiptir. Diğer kayman türleri, donuk bir zeytinden gri veya kahverengiye kadar değişir ve daha açık renklidir. Hepsinde ön ayaklarında beş, arka ayaklarında dört parmaklı perdeli ayak vardır.
Kaymanların Dağılımı ve Yaşam Alanları (Habitat)
Kaymanlar, Orta ve Güney Amerika’da çok çeşitli sulak alan habitatlarında yaşar. Kesin yerleri ve habitat tercihleri, türe göre değişir. Gözlüklü kayman, (aynı zamanda ortak kaiman olarak da bilinir) en yaygın ve geniş yayılan türlerdir ve ayrıca Porto Riko ve Küba da dahil olmak üzere kendi doğal alanlarının dışındaki alanlara tanıtılmıştır. Nehirlerde, göllerde ve bataklıkta yaşayanlar bulunmuştur.
Boyut olarak daha büyük olan ve bu nedenle daha güçlü akıntılara dayanabilen siyah kaymanlara kıyasla durgun suları tercih ederler. Farklı habitat alanlarını işgal ettikleri için türler arasında bölge için daha az rekabet vardır. Gözlüklü kaymanların durgun suları tercih etmelerinden dolayı kanallar ve rezervuarlar gibi insan yapımı su yollarında da yaşadıkları bilinmektedir.
Kayman Davranışları ve Yaşam Tarzları
Kaymanlar, gündüz saatlerinin çoğunu suda dinlenerek ya da güneşte nehir kıyılarına bekleyerek geçirirler ve çoğunlukla geceleri aktif olurlar. Tüm kayman türleri sematik olsa da bazıları karada diğerlerinden daha fazla zaman harcıyor. Gözlüklü kaymanlar nadiren siyah kaymanların suyu terk ettiği yerlerde güvenli suları bırakıp giderler. Daha büyük avları yakalamak için karanlıktan faydalanırlar.
Erkekler çok bölgeselcidir ve hızla egemenlik hiyerarşileri kurarlar. Daha baskın erkek kaymanlar daha çok tercih edilen bölgelere erişim kazanır ve daha fazla dişiyle eşleşir. Gözlüklü kaymanlar sulu ortamlarına o kadar çok güvenir ki kuraklık dönemlerinde çamura saklanırlar. Burada kurumadan (aşırı kuruluk) kaçınmak için hareketsiz bir duruma girebilirler.
Kaymanlarda Üreme ve Yaşam Döngüleri
Kaymanlar, türlere bağlı olarak 4 ila 10 yaşları arasında cinsel olarak olgunlaşır. Üreme mevsiminin zamanlaması da türlere bağlıdır. Gözlüklü kaymanlar Mayıs ve Haziran aylarında yağışlı mevsimde ürerler. Siyah kaymanlar ise kurak mevsimler boyunca ürerler. Dişiler, bitki örtüsü veya çamurdan 1.5 metre yüksekliğe kadar çıkabilen yuva höyükleri inşa eder. 30 ila 65 arasındaki yumurtalar, yaklaşık 4 ay sonra açılan höyüğün tepesine konik bir deliğe konur.
Bu süre zarfında dişi kaymanlar, yuvalarını korurlar. Gözlüklü kayman dişileri ile aynı yuvaya yumurta bıraktıkları bilinen ve sonra birlikte korudukları bilinmektedir. Yavruların çağrılarını duyduklarında, dişi kaymanlar daha sonra yavruları sularına ağızlarında taşıyarak yardım ederler. Dişi kaymanlar, avcılardan korumak için 1 yıla kadar yavruları ile birlikte kalır. Yavrular, yetişkinlerden daha açık renklidir. Ancak bu işaretler kayman yaşı ilerledikçe solmaya başlar. Onlar kreş denilen büyük gruplar halinde yaşarlar.
Kaymanların Beslenmeleri ve Avlanmaları
Kaymanlar, çok çeşitli hayvan türlerini avlayan ve tüketen korkunç avcılardır. Büyük ölçüde sudaki yaşam tarzı nedeniyle balıklar (yayın balığı ve pirana gibi), kabuklular ve diğer küçük boyutlu su hayvanları diyetlerinin çoğunu oluşturur. Ayrıca amfibiler ve küçük memelilerle birlikte kuşları (özellikle su kuşları) avladıkları da bilinmektedir. Kapibara ve yaban domuzları, birçok kayman popülasyonu için önemli bir besin kaynağıdır. Büyük siyah kaymanlarda insanlar dahil daha büyük avları avlamak için gece boyunca karaya iner.
Kaymanlar, avlarını avlamak için çeşitli teknikler kullanırlar ancak en yaygın olarak nehir kıyılarına yakın kalırlar ve memelilerin su içmeye ya da diğer tarafa geçmeleri için beklerler. Ayrıca avlarına süzüldükleri, sessizce suda sadece gözleri ve burun delikleriyle suya doğru sürüklendikleri, suyun üzerinde görünmeden gizlice gizlenebildikleri bilinir.
Kayman Avcıları ve Tehditleri
Büyük ebatları ve zorlu doğası nedeniyle yetişkinlerin doğal ortamlarında çok az sayıda yırtıcı hayvan vardır. Jaguarlar gibi büyük kediler, kaymanların en yaygın ve başarılı avcılarıdır. Bununla birlikte küçük boyutlu kaymanlar, diğer hayvan türleri tarafından da avlanmaktadır.
Yabani kedilerle birlikte yırtıcı kuşların, yılanların ve yaban domuzları gibi hepçil memelilerin, daha savunmasız genç kaymanları avladıkları bilinmektedir. Ayrıca kaymanlar, ormansızlaşma ve su kirliliği biçimindeki doğal alanlarının çoğunda habitat bozulması nedeniyle de tehdit altında. Aynı zamanda derileri ve etleri için avlanma konusu olmuştur.
Kaymanlar İle İlgili İlginç Bilgiler
Sadece yaşamları boyunca süren dişlere sahip iki diş setine sahip memelilerin aksine kaymanlar, keskin olmalarını sağlamak için sürekli olarak dişlerini dökerek değiştirir. Yeni diş takımı, mevcut dişin altında büyür ve yeni diş tamamen geliştirildiğinde eski dişini dışarı iter. Yarı sucul yaşam tarzları nedeniyle su canlıları, suda daha başarılı bir şekilde hayatta kalmalarına yardımcı olan bir dizi etkileyici uyarılmaya sahiptir.
Diğer timsah türleri gibi kaymanlar da gözlerinden ödün vermeden sudayken gözlerinin korunmasına yardımcı olan üçüncü şeffaf göz kapağına sahiptir. Ayrıca, kulaklarının ve burunlarının dış kısımları üzerinde, içine su girmesini önleyen ve boğazlarının arkasındaki özel bir klapeye sahip kanatları vardır. Bu durum, açık ağızlarıyla yüzerken kaymanların balık tutmasına izin verir ancak suyun ciğerlerine girmesini önler.
Kayman-İnsan İlişkisi
Kaymanlar, insanlar tarafından genellikle ayakkabı ve çanta üretimi için avlanırlar. Ayrıca bazı popülasyonlar için önemli bir protein kaynağı olan et için yerel olarak avlanırlar. Son yıllarda insan yerleşimlerini büyütmek için yer açmak ve aynı zamanda tarım arazilerini temizlemek için habitat kaybından ağır şekilde etkilenmişlerdir. Siyah kaymanlar, özellikle yerel halktan korkuyor. Çünkü büyük ve güçlü bedenleri kendi menzili içinde insanları avlayabilecekleri anlamına geliyordu.
Kayman Koruma Durumu ve Bugün Yaşamları
Günümüzde, yakın tarihte neslinin tükenme olasılığı az olan hayvanlar IUCN tarafından listelenmiştir. Muazzam nüfusun azalmasına rağmen (Kara kayman nüfusunun son 100 yılda %99 azaldığı düşünülüyor), bazı bölgelerde hala başarılı oluyorlar. İlginçtir ki, Orta ve Güney Amerika’da daha büyük timsah türlerinin ölümü bazı alanlardaki yaşam alanlarının artmasına neden olmuştur.
Kayman Genel Özellikleri
Özellik (İngilizcesi) | Bilgi (İngilizcesi) |
Alem (Kingdom) | Hayvanlar alemi (Animalia) |
Şube (Phylum) | Kordalılar (Chordata) |
Sınıf (Class) | Sürüngen (Reptilia) |
Takım (Order) | Timsahlar (Crocodilia) |
Aile (Family) | Aligatorgiller (Alligatoridae) |
Cins (Genus) | Kaymanlar (Caimaninae) |
Kayman Diğer Özellikleri
Özellik | İngilizcesi | Bilgi |
Bilimsel Adı | Scientific Name | Kayman timsahı, Melanosuchus niger, Kayman Yacare, Paleosuchus palpebrosus, Paleosuchus trigonatus, Kayman latirostris |
Diğer İsimleri | Other Names | Gözlüklü kayman, siyah kayman, yacare kayman, Cuvier’s cüce kayman, pürüzsüz cepheli kayman, geniş burunlu kayman |
Türü | Type | Sürüngen |
Tür Sayısı | Number Species | 6 tür |
Bulundukları Yerler | Location | Orta ve Güney Amerika |
Yaşam Alanları | Habitat | Nehirler, göller ve bataklıklar |
Renkleri | Colors | Mat yeşil, gri, kahverengi, siyah |
Ebatları | Size | 1.5 metre – 6 metre |
Ağırlıkları | Weight | 6 kg – 300 kg |
En Yüksek Hızları | Top Speed | 40 km / saat |
Beslenme Şekilleri | Diet | Etobur (etçil) |
Yiyecekleri | Prey | Balık, kabuklular, su kuşları, kapibara |
Kayman Avcıları | Caiman Predators | Jaguar, yaban domuzları, yırtıcı kuşlar |
Yaşam Şekilleri | Lifestyle | Gece ve gündüz sosyal olarak |
Ömürleri | Lifespan | 20 yıl – 40 yıl |
Doğurma Yaşı | Age Of Sexual Maturity | 4 yaş – 10 yaş |
Kuluçka dönemi | Incubation Period | 3 ay |
Kuluçkada Ortalama Yumurta Sayısı | Average Clutch Size | 30 adet – 65 adet |
Bağımsız Olma Yaşı | Age Of Independence | 1 yaş – 2 yaş |
En Büyük Tehdit | Biggest Threat | Habitat kaybı ve avlanmaları |
En Belirgin Özellikleri | Most Distinctive Feature | Başın üst kısmında yer alan gözler ve burun delikleri |
İlginç Bilgi | Interesting Fact | Suda, gözlerini korumak için şeffaf 3. göz kapağı vardır. |