Çita Özellikleri (Özet)
Çita, bir memeli türü olup 12 yıla kadar yaşarlar ve 65 kg ağırlığa kadar çıkabilirler. Çitaların maksimum hızları ise 112 km/saat.
Çita türü | Memeli |
Çitalar ne yer | Ceylan, antilop, tavşan (etçil) |
Çitalar kaç yıl yaşar | 10 yıl – 12 yıl |
Çitalar kaç kilo | 40 kg – 65 kg |
Çitaların boyu | 115 cm – 136 cm |
Çitaların hızı | 112 km / saat |
Çitalar nerede yaşar | Açık otlaklarda |
Çita Neslinin Tükenme Olasılığı | Soyu Tükenmesi Tehlikesi İle Karşı Karşıya (Vulnerable) |
Çitaların Sınıflandırılması
Çita (İngilizcesi Cheetah), bir zamanlar Afrika ve Asya’da ve hatta Avrupa’nın bazı bölgelerinde bulunan büyük ve güçlü bir kedidir. Ancak bugün, bir zamanlar engin doğal aralığının yalnızca birkaç uzak bölgesinde bulunmaktalar. Çok az renklendirmede çok az değişiklik gösteren ve en kolay şekilde coğrafi konumlarıyla ayırt edilebilen 5 farklı Çita türü olduğu düşünülmektedir. Kükreyemedikleri için “büyük kedi” ailesinin bir parçası olarak görülmese de Çitalar Afrika’nın en güçlü avcılarından biridir ve kovalamacanın en büyük hızları ile ünlüdür. Kısa süre boyunca yaklaşık 112 km/saat’ten daha fazla hızlara ulaşabilen Çita, dünyanın en hızlı kara memelisidir.
Çitaların Görünümleri
Çita, kaba sarımsı kürkle kaplanmış ve küçük siyah lekelerle noktalı uzun ve ince bir gövdeye sahiptir. Uzun kuyruğu, hızlı bir şekilde denge ve değişim yönüne yardımcı oluyor ve Çita’nın vücudunun geri kalanının aksine, kuyruk boyunca siyah bir uçla biten halka işaretli işaretler vardır. Çitaların, etrafındaki otlakları potansiyel av için araştırırken onlara yardım eden yüksek gözlü gözleri vardır. Ayrıca iç gözlerinden burnu boyunca ve ağızlarının dışına doğru uzanan ve parlak güneş tarafından körleşmelerine karşı koruma sağladıkları düşünülen siyah gözyaşlarına sahiptirler.
Çita’nın olağanüstü hızı, güçlü ve güçlü arka ayaklara sahip olmak ve buna izin veren inanılmaz derecede esnek ve kaslı bir omurga dahil olmak üzere bir dizi şeyden kaynaklanır. Çita sadece hızlı koşmakla kalmaz, aynı zamanda onları çok çevik yapar. Ayrıca, Çita’nın yüksek hızda daha iyi kavrama sağlaması için toprağa batan, geri çekilmeyen pençeleri vardır.
Çitaların Yaşam Alanları (Habitatları)
Çita bir zamanlar birçok kıtaya yayılmış geniş bir tarihsel aralığa sahiptir. Ancak bugünkü dağılımları İran’da bulunan küçük bir sayı ve Sahra altı Afrika’da bulunan çoğunlukla dağınık durumda. Çitalar hala doğu ve güney Afrika’nın birkaç farklı bölgesinde bulunsa da en yüksek vahşi Çita nüfusu Namibya’da güneybatı Afrika’da bulunmaktadır. Çitalar en yaygın, engin, açık otlaklarda avlanan av hayvanları olarak bulunur ancak tatlılar, yoğun bitki örtüsü ve dağlık araziler de dahil olmak üzere çeşitli habitatlarda bulunurlar. Çitalar, sayıları esas olarak kendi doğal yaşam alanlarına yayılan büyüyen İnsan yerleşimlerinden etkilenen Afrika’nın en savunmasız kedigillerinden biridir.
Çitaların Yaşam Tarzları
Çita Afrika’daki kedigiller arasında benzersizdir. Çünkü gündüzleri en aktif olanlarıdır. Bu, daha serin geceler boyunca avlanan Aslanlar ve Sırtlanlar gibi diğer büyük avcıların yiyecek rekabetini engeller. Ayrıca erkekleri genellikle küçük kardeşleriyle dolaşırlar ve genellikle kardeşleriyle birlikte daha sosyal olan kedi türlerinden biridir. Dişiler ise 18 aydan daha fazla zamanlarını yavrularına bakmak için harcıyorlar. Çitalar şiddetli bölgesel hayvanlardır. Dişiler erkeklerden çok daha geniş bir alanda dolaşmaya meyillidir. Genellikle utangaç ve çok gizli hayvanlardır, bu nedenle sıcak gün ışığında avı bu kadar kolay farkedilmeden avlayabilmektedirler.
Çitalarda Üreme
3 ay kadar süren bir gebelik döneminden sonra dişi Çita, Afrika’da vahşi doğada kör ve inanılmaz derecede hassas doğan 2 ila 5 yavru doğurur. Yavrular, et yemeye başladıkları ilk birkaç ay boyunca annelerinden emerler ve onu izlemekten nasıl avlanacaklarını öğrenebildikleri için av gezilerine eşlik etmeye başlarlar. Çita yavruları avcılık tekniklerinin çoğunluğunu kardeşleriyle oynayarak öğrenir ve başarılı bir şekilde avlanıp 18 ay ile 2 yaş arasında kendi bölgelerini bulmak için ayrılana kadar anneleriyle birlikte kalır. Ne yazık ki, Çita sayısındaki bu tür sert düşüşlerin ana nedenlerinden biri Çita yavrularının %75’inin 3 aydan fazla yaşamamasıdır.
Çitalar Nasıl Beslenirler?
Çita olağanüstü bir görüşe sahiptir ve bu nedenle avını ilk önce 10 ila 30 metre uzaklıktaki avını izleyerek ve ardından zamanı geldiğinde kovalayarak görme özelliğini kullanır. Çitalar avlarını çoğu zaman geniş açık alanlarda öldürür. Ancak diğer hayvanlar tarafından atılmasını önlemek için onu saklanma yerine sürükleme eğilimindedir. Çita avını kovalamacasından sonra çok sıcak oldukları ve ziyafet yapmadan önce soğumaları için çitalar zamana ihtiyaç duyarlar ve bunun için avlarını derhal yiyemezler.
Çitalar etçil hayvanlardır. Hayatta kalmak için ihtiyaç duydukları beslenmeyi elde etmek için yalnızca diğer hayvanları avlarlar ve öldürürler. Esas olarak Ceylan ve Afrika Antilobu gibi bir dizi büyük Antilop türü, Zebralar ve yabani tavşanı gibi daha küçük memeliler dahil olmak üzere büyük otçulları avlarlar.
Çitalar İçin Tehditler
Yetişkin Çita, çevresinde baskın bir avcıdır ve bu nedenle diğer büyük avcıların avı olarak görülmez. Bununla birlikte Çita yavruları, özellikle anneleri avlanmaya başladığı zaman inanılmaz derecede savunmasızdır ve Aslanlar ve Sırtlanlar da dahil olmak üzere çok sayıda hayvanın yanı sıra Kartallar ve Akbabalar gibi büyük kuş türleri tarafından avlanırlar. Çitalar için en büyük tehdit yalnızca doğal yaşam alanlarının kendileri için değil aynı zamanda geniş toprak bölgelerini Milli Parklara dönüştüren insanlardır. Her ne kadar bu bölgeler hem Aslan hem de Sırtlan popülasyonlarında artış gösteriyor gibi görünse de çita sayıları, diğer büyük avcıların sayısının artmasıyla birlikte yiyecek için daha fazla rekabet olması nedeniyle daha düşüktür.
Çitalar İle İlgili İlginç Bilgiler
Farklı alt türler arasındaki en belirgin farklılıklardan biri çevrelerine bağlı olarak kürk renginin hafifçe değişmesidir. Çitalar kükremeseler de, bir mil öteden duyulabilecek yüksek perdeli bir kargaşayı içeren çeşitli sesler çıkarırlar. Çita, dünyanın kedigillerinin en ayırt edici olanlarından biridir ve Leopar’la oldukça yaygın bir şekilde karıştırılmış olmasına rağmen adının “lekeli” anlamına gelen Hindu kelimesi olan “chita” kelimesinden geldiği düşünülmektedir.
Çita Genel Özellikleri
Özellik (İngilizcesi) | Bilgi (İngilizcesi) |
Alem (Kingdom) | Hayvanlar alemi (Animalia) |
Şube (Phylum) | Kordalılar (Chordata) |
Sınıf (Class) | Memeliler (Mammalia) |
Takım (Order) | Etobur (Carnivora) |
Aile (Family) | Kedigiller (Felidae) |
Cins (Genus) | Acinonyx (Acinonyx) |