Kral yolu tarihi ticaret yollarından birisi olup çok önemli bir yere sahipti. Kral yolu sadece tüccarların yani ticaret yapanların değil doğu ile batıyı ticarette birleştiren bir köprü idi. Ayrıca Kral yolunun geçtiği uygarlık yada devletler içinde bu çok önemli bir ekonomi kaynağı idi. Bu ticaret yollarından Kral yolu Türkiye’de hangi güzergahı izlemekte idi, nereden geçmekte idi?
Kral Yolunun Türkiye Güzergahı
Kral Yolu veya tam ismi ile Pers Kral Yolu, Pers İmparatorluğu Kralı Darius I zamanında M.Ö. 5. yüzyılda yapılmış olan bir antik anayoldur. Darius yolu büyük imparatorluğunu boyunca Susa’dan Sardis’e kadar hızlı ulaşımı kolaylaştırmak için yapmıştır. Bu kuryeler yedi günde 2.699 kilometre seyahat edebiliyorlardı. Yunanlı tarihçi Herodotus’un yazdığı, “Dünya’da Persli kuryelerden daha hızlı seyahat eden başka bir şey yoktur” cümleleri ile onları övmektedir. Benzer bir şekilde, “Ne kar ne yağmur ne sıcaklık ne de gecenin karanlığı onların görevlerini yapmalarına engeldi” cümlesi ise bu kuryelerin gayri resmi sloganlarıydı.
Yolun seyri Herodotus’un yazılarından, arkeolojik araştırmalardan ve tarihi kayıtlardan yararlanılarak yeniden yapılmıştır. Batıda Sardis’ten başlayarak (Türkiye’de İzmir’in 95 km kadar doğusunda), doğuya doğru şu anki Türkiye’nin orta kuzey kısmından Asur’un başkenti Nineveh’a (şu anki Musul, Irak) varmaktadır, daha sonra Babil’in (şu anki Bağdat, Irak) güneyine geçmektedir. Babil’in yakınından, yolun iki ayrı yola ayrıldığı düşünülmektedir, bir tanesi kuzeybatıya daha sonra batıdan Ecbatana ve oradan da İpek Yolu ile beraber gitmektedir, diğer yol ise doğuya devam ederek Pers başkenti Susa’ya (şu anki İran) ulaşmaktadır ve daha sonra güneydoğudan Persepolis geçmektedir.
İlkçağda kendiliğinden oluşan bir ticaret yoludur. Aşağı Mezopotamya’da İran Körfezi kıyılarından Anadolu’da Ege Denizi kıyılarına kadar uzanır. Lidyalılar (MÖ:676-MÖ:546 ) tarafından geliştirilmiştir.Persler zamanında yol boyunca karakollar ve ko-nak yerleri (menzil) yapılmış, ticaretin yanı sıra askeri amaçla da kullanılmıştır. Yak-laşık 2500 km. Uzunluğunda bakımlı ve düzenli bir yoldur. Anadolu tarihinin bilinen en eski yolu Kral Yolu’dur. Bu yolile ilgili olarak yazılı en eski bilgileri Herodot Tarihinde bulmaktayız. Kral Yolu bazı beşerî sebeplerden ötürü, önce Tuz Gölü’nün kuzeyinden geçmiştir. Bu sebeplerin birisi Hititlerin merkezinin Hattuşaş olması, diğeri de Sinop’un İlkçağ’ın önemli limanlarından birisi olmasıdır. M.Ö. 6. yüzyılda Kral Yolu, Efes’ten başlamakta ve Sardes, Gordion, Hattuşaş üzerinden Kayseri’ye varmakta ve Gülek Boğazı’ndan geçerek Susa’ya ulaşmaktaydı. Zaman içerisinde Hattuşaş’ın önemini kaybetmesiyle Kral Yolu Tuz Gölü’nün güneyinden geçmeye başlamıştır