Özet: “Halkla İlişkiler Nedir? Halkla İlişkiler Ne Demektir? Anlamı ve Modelleri” başlıklı yazımızda Halkla İlişkiler nedir, Halkla İlişkiler ne demektir, Halkla İlişkiler kelimesinin tanımı, Halkla İlişkiler modelleri gibi Halkla İlişkiler hakkında detaylı bilgileri bulacaksınız.
Halkla İlişkiler Tanımı
Halkla ilişkiler bir işletmenin,kurumun ya da örgütün bağlantı kurduğu ya da kurabileceği kimselerin anlayış, sempati ve desteğini elde etmek ve bunu devam ettirmek için yaptığı sürekli ve örgütlenmiş bir yönetim fonksiyonudur. Temelinde ikna, retorik, algı kavramları yatmaktadır. Kısa tanımıyla, kurumların kitlelerle iletişim kurmak amacıyla yürüttükleri, pro-aktif ve re-aktif olarak sürdürülebilen, kamu yararı esas alınarak devam ettirilen düzenli faaliyetlerdir. Bilinen adıyla “PR” olarak ifade edilmektedir.
Halkla ilişkiler işletmenin hizmet verdiği kitle ile daha etkili iletişimde bulunmak üzere başvurduğu bir yöntem; bir işletmeyi iç ve dış müşterilere, bağlantılı olduğu kişilere sevdirme ve saydırma, belirli bir tutumu benimsetmeye halkı inandırma sanatıdır.
Halkla ilişkiler sıradan olmakla önemli olmak arasındaki farktır; işletmenin olumlu bir imaja sahip olması için gerekli tanıtım politikasının saptanması, işletmenin bu doğrultuda yönlendirilmesi, insan grupları ve işletme arasında bilgi akışının sağlanması ve bu bilgi akımının gerekli etkinliği kazanarak amaçlanan sonuca ulaşması için yapılan plânlı faaliyetlerdir.
Halkla ilişkiler uzmanları örgüt yönetimine halkın düşünce ve tutumlarıyla ilgili bilgileri getiren, girişimci fikirler üreten, tanıtma kampanyaları geliştiren, kampanyaları yönetim politikasına uygun olarak yöneten kişilerdir. Halkla ilişkiler uzmanlarının özellikleri arasında; yaratıcılık, inisiyatif, düşünceleri açık ve basit şekilde yazarak/konuşarak iyi ifade edebilme temel şartlarının yanı sıra, kamu ve özel sektör örgütlerinde danışmanlık yapabilme, halk ile olumlu ilişkiler tesis ve idame edebilme, karar verme ve problem çözme, araştırma becerileri sıralanabilir. Halkla ilişkiler uzmanları; dışa dönük, kendine güvenen, insan psikolojisi ve motivasyonundan anlayan, rekabetçi, esnek ve takımdaş özellikli olmalıdır.
Halkla ilişkiler kavramı, ilk Fransa’da ortaya çıkmıştır; ancak daha çok Amerika Birleşik Devletleri’nde rağbet görmüş ve üzerinde çalışılmıştır. Günümüzde artık ağırlıklı olarak basın ilişkileri kapsamında faaliyetler yürütülmektedir. Son yıllarda internet ve sosyal ağların da dahil olmasıyla, kitlelerle basın ve web aracılığıyla yürütülen karşılıklı, geri bildirime dayalı, simetrik iletişim faaliyetleri halini almıştır.
Türkiye’deki ilk halkla ilişkiler danışmanlık şirketi, Prof. Dr. Alâeddin Asna tarafından 1974 yılında kurulmuştur, kendisi aynı zamanda Türkiye’de bu alanda çalışan ilk uzmandır. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanlığı da yapan Asna, Prof.Dr. Nuri Tortop ve Prof.Dr. Metin Kazancı ile birlikte, bu alanda yayımlanmış ilk Türkçe kitapların yazarlarındandır.
Temelinde dört ana modelden yola çıkar; Basın ajansı modeli, kamuyu bilgilendirme modeli, iki yönlü asimetrik model, iki yönlü simetrik model.
Günümüzde uygulanan temel model; karşılıklı iletişime ve geri bildirime (feed-back) dayalı olan iki yönlü simetrik modeldir.
Halkla ilişkiler çalışmalarını yaparken, propoganda yapmaz, ancak ikna edici ve dürüsttür. En çok karıştırıldığı kavramlar arasında Pazarlama, Reklam, Satış Teşviği ve Propoganda bulunmaktadır. Şirketler, odaklanma açısından herkesi ele alamaz, daha doğrusu bu imkânsızdır. Bu nedenle çeşitli iletişim modelleriyle mesajını sınırlı sayıda insana veya insan topluluğuna iletmek durumunda kalır. Belli bir hedef kitleye hitap eder.
Halkla ilişkiler karması, pazarlama karmasıyla karıştırılmamalıdır.Pazarlama karması; ürün, fiyat, tanıtım ve konumlanmadan oluşurken, halkla ilişkiler karması; duyurum, kurumsal reklamcılık, basın sözcülüğü,lobicilik, yönetim danışmanlığı ve çeşitli kamu yararına faaliyetlerden oluşur.
Halkla İlişkiler Modelleri
Kamuyu bilgilendirme modeli
Grunig ve Hunt’ın dört Halkla İlişkiler modelinden birisidir. Bu modelin en önemli temsilcisi Ivy Lee’dir.
| Amaç | Bilgilendirme |
| İletişim Doğası | Tek yönlü, doğruluk önemli |
| İletişim Modeli | Kaynak → Hedef |
| Araştırmanın Doğası | Çok az okunabilirlik ve okuyucu araştırmaları |
| Günümüzdeki Görüş Alanları | Hükümet, kar amacı gütmeyen kuruluşlar |
İki yönlü asimetrik model
Grunig ve Hunt’ın dört Halkla İlişkiler modelinden birisidir. Bu modelin en önemli temsilcisi E.L.Bernays’dır.
| Amaç | Bilimsel ikna |
| İletişim Doğası | Çift yönlü, karşılıklı dengesiz |
| İletişim Modeli | Kaynak → Hedef ← Geri Besleme |
| Araştırma Doğası | Formatif, tutum ve dengeleme |
| Günümüzdeki Görüş Alanları | Rekabetçi Şirketler |
Basın ajansı modeli
Grunig ve Hunt’ın dört Halkla İlişkiler modelinden birisidir. Bu modelin en önemli temsilcisi P.T.Barnum’dur.
| Amaç | Propaganda |
| İletişim Doğası | Tek yönlü, doğruluk şartı yok |
| İletişim Modeli | Kaynak → Hedef |
| Araştırma Doğası | Çok az |
| Günümüzdeki Görüş Alanları | Spor, tiyatro promosyonu |