Heisenberg Belirsizlik İlkesi Determinizmin Ölümü Ölçtükçe Artan Belirsizlik
Heisenberg Belirsizlik İlkesi Determinizmin Ölümü Ölçtükçe Artan Belirsizlik başlıklı yazımızda sizlere bu konuda detaylı bilgi vermeye çalışacağız. Eğer daha fazla bilgiye ihtiyacınız olursa sitemizde arama yaparak bu bilgilere ulaşabilirsiniz. Şimdi yazımıza geçelim. Bu kısa girişten sonra şimdi konuyu biraz daha detaylandıralım isterseniz.
Belirsizlik
Heisenberg Belirsizlik İlkesi Determinizmin Ölümü Ölçtükçe Artan Belirsizlik başlıklı yazımızda biraz daha detaya indiğimizde sizlere şunları aktarabiliriz. Heisenberg belirsizlik ilkesi, herhangi bir anda bir parçacığın hızı (veya momentumu) ve konumunun, ikisinin birden tam olarak bilinemeyeceğini ifade eder. Birini ne kadar hassas ölçerseniz, diğeri hakkında o kadar az şey bilebilirsiniz. Werner Heisenberg bir parçacığı gözleme eyleminin bizzat kendisinin parçacığı etkileyeceğini, bu yüzden de keskin bilgi elde etmenin imkânsız olduğunu ileri sürmüştür. Yani bir atomaltı parçacığın ne geçmişteki ne de gelecekteki davranışları keskin olarak öngörülebilir. Determinizm ölmüştür. Heisenberg 1927’de kuantum kuramının bazı ilginç çıkarımlar içerdiğini fark etti. Kuram, deneylerin hiçbir zaman tam bir yalıtılmıştık içinde yapılamayacağını, çünkü ölçme eyleminin kendisinin sonuçları etkileyeceğini ima ediyordu. Heisenberg ortaya attığı “belirsizlik ilkesi’yle bu bağı açıklıyordu: Bir atomaltı parçacığın hem konumu hem de momentumu (yani belli bir andaki enerjisi) aynı anda ölçülemez. Biri bilinirken diğeri belirsiz kalmak zorundadır. Her ikisi de belli sınırlar içinde ölçülebilir ama bu sınırlar biri için ne kadar kesin belirtilirse, diğeri için o kadar belirsizleşir. Heisenberg bu belirsizliğin kuantum mekaniğinin doğasından kaynaklandığını, beceri ya da ölçüm keskinliğindeki bir eksiklikten kaynaklanmadığını da dile getirmiştir.
Fizik alanına ait Heisenberg Belirsizlik İlkesi Determinizmin Ölümü Ölçtükçe Artan Belirsizlik konusu hakkında daha fazla bilgiye sahip olabilirsiniz. Bunun için gerek sitemizden gerekse farklı kaynaklardan araştırma yapabilirsiniz. Yazımıza devam edecek olursak şunları da aktarabiliriz. Şimdi kaldığımız yerden devam edelim. Yazımıza şöyle devam edebiliriz. Her ölçümde bir belirsizlik payı bulunur. Masanın boyunu mezura ile ölçerseniz, bir metre olduğunu söyleyebilirsiniz. Ama mezura bu ölçümü en fazla bir milimetre hassasiyetle gösterebilir, çünkü en küçük ölçüm çentiği budur. Masanın boyu aslında 99,9 santimetre ile 100,1 santimetre arasında bir uzunluktadır. Belirsizliklerin, bu mezurada olduğu gibi ölçüm araçlarının sınırlamalarından kaynaklandığını düşünürüz. Ama Heisenberg’in iddiası bu değildir. Ona göre ölçme aygıtlarınız ne kadar keskin olursa olsun, momentum ile konum değerlerini aynı anda bilemezsiniz. Bu, bir yüzücünün konumunu saptarsanız hızını artık bilemezsiniz demeye benzer. Her ikisini de kabaca bilebilirsiniz ama birini daha kesinlikle ölçtükçe diğerinin belirsizliği artar. Son olarak bu konu hakkında geçmişte birçok araştırma yapıldığı gibi bundan sonra da araştırmalar yapılmaya devam edecek ve yeni bilgiler bizlere ulaştırılacaktır. Bilgiyle kalın…