Yaratıcı Dramanın Temel Ögeleri (Bileşenleri) Nelerdir?
Yaratıcı dramanın temel ögeleri ya da bileşenleri 4 ana başlıkta toplanabilir. Bunlar lider/eğitmen, grup üyeleri, mekan ve konu yani düşüncedir. Şimdi bunları kısa kısa açıklayalım.
Lider / Eğitmen / Öğretmen
Yaratıcı dramada lider, eğitmen veya öğretmen olarak isimlendirilen bir kişi tarafından yönlendirilir. Eğitimde bir öğretmenin sahip olması gereken özelliklerin hepsi buradaki kişide de olması gerekir. Yani araştırıcı, kendini yetiştiren, kendini yenileyen, rehberlik eden, ekip çalışmasına yatkın, katılımcı, güven veren, analiz yapabilen, tiyatro ve diğer sanatlarda da kendini yetiştiren v.b. özellikler. Bu rehberlik edecek kişinin (lider/eğitmen/öğretmen) amaçları ise şöyledir;
1 – Grup üyelerine grup bilincini aşılama
2 – Her bir üyenin düşüncelerine değer verme ve geliştirme
3 – Oynanacak rol için üyelere deneme fırsatları verme
4 – Yapılacak işi belirli kişilerin değil her bir üyenin başarmasını sağlama
5 – Üyelere duygu ve düşüncelerini ifade etmelerini sağlama
6 – Üyelerin hayat deneyimlerini aktarma ve artırma cesareti aşılama
7 – Üyelerin kullandıkları dilin etkinliğini ve gelişimini artırma
8 – Üyelerin eleştirme becerilerini geliştirme
9 – Üyelere, kendileri için yapılan eleştiriyi olgun bir şekilde karşılama özelliği kazandırma
Grup ve Üyeler (Katılımcılar)
Bir lider/eğitmen/öğretmen önderliğinde bir araya gelen topluluğa grup denilir. Yaratıcı dramada bir grubu çocuklar, yetişkinler veya gençler oluşturabilir. Yaratıcı dramada o grubun yaş seviyesine ve ihtiyacına göre çalışmalar yapılır. Gruba katılan üyelerde/katılımcılarda olması gereken özellikler şöyle;
1 – Değişmeye, gelişmeye ve öğrenmeye açık ve istekli olmaları gerekir.
2 – Grup dinamiğine katkıta bulunmalı ve bulunma amacını bilmelidir.
3 – İletişim, etkileşim, empati, eylem, devinim, rol oynama, hayal gücü, kurgusallık, doğaçlama gibi durumlara hazır olmalıdır.
4 – Kendilerini rahat ve güvende hissetmeli.
5 – Yeni ve farklı şeyler keşfetmeye hazır olmalıdır.
6 – İletişime açık, birbirlerine karşı saygılı, sabırlı ve önyargısız olmalı.
7 – Hem kendine hem başkasına psikolojik ve fizyolojik zarar vermeyecek bir duyarlıkta olmalı.
8 – Drama etkinlikleri süresince yapılan ve yaşanan her şeyin atölye ortamında kalması gerektiğini unutmamalı.
9 – Canlandırmalar sırasında mükemmel olmaya çalışmamalı, kendini başkalarıyla karşılaştırmamalı ve diğerlerinin özel hayatlarına ilişkin konuları canlandırma konusu yapmamalıdır.
10 – Bütün dikkatini kendi canlandırmasına yoğunlaştırmalı, etkinliklere içtenlikle katılmalı, diğer canlandırmalara ilgili olumsuz yargılardan kurtulmalıdır.
11 – yapapam, utanırım, çekinirim v.b. duygu ve düşüncelerden kurtulmalıdır.
12 – Bireysel ve grubun amacını göz önünde bulundurmalıdır.
13 – Doğaçlamada yapılacaklar listesine (role girmek, rol içinde kalmak, taklit-şablon-kopyadan kaçınmak, rolden çıkmamak, diğer katılımcılara özel bir durum yoksa sırtını dönmemek v.b.) uymalıdır.
14 – Diğerlerine benzemek-taklit etmek yerine kendi olmalıdır.
Mekan
Mekanın üyelerin/katılımcıların rahat hareket edebilecekleri ve ses yalıtımına sahip bir yer olmalıdır. Ama Türkiye’de ortam olarak sorunlar yaşanmakta ve maalesef sınıflarda dahi yapılmak zorunda kalınmakta.
Konu (Düşünce)
Konu irdelenerek ele alınıp duygu ve düşüncelerin tamamı ortaya konur. Yaratıcı dramaya özel hayatlar hariç her şey konu olabilir. Ayrıca evrensel değerlere ters düşen durumlarda konu olarak seçilmez. Grup üyelere/katılımcılara ne kazandırılmak istendiğine göre konu seçilir. Örnek olarak insan hakları, aile, demokratik tutum, yaşlılık, açlık v.b.
Yaratıcı Dramanın Faydaları Nelerdir?
Yaratıcı dramanın faydalarını en kaba hatları ile ele alıp toplarsak;
1 – Oynayarak, yaşayarak, kendini tanıyarak, grup dinamiğinden haz alarak, eleştirerek, eleştiriye açık olarak, tartışarak ve değerlendirerek yapılan bir öğrenme şeklidir.
2 – Öğretmenin tek yönlü bilgi vermesinden çok öğrencinin çok boyutlu eğitimi, derslerde aktiflik kazanması, bireyler arası iletişim kurabilmesi, yaratıcılık ve kişilik eğitimi gibi pek çok boyutlu kazanımı doğal bir öğrenme ortamında gerçekleşebilir.
3 – Dramayı gerek başlı başına bir ders olarak gerekse herhangi bir dersin işlenmesinde yöntem olarak kullanmak kalıcı öğrenmeye ve kişilik gelişimine yardım eder.