Ağız ve Diş Sağlığı Haftası
Günlük hayatta temizlik bakımından vücuttaki en dikkat edilmesi gereken yerlerden birisi de ağız ve diş sağlığıdır. Eğer ağzımızı ve dişlerimizi gerektiği gibi temizlemezsek bakımını yapmazsak kısa süre içinde ağzımızdan pis kokular çıkar ve uzun süre sonra olsa da dişlerimiz çürür. Eğer dişlerimiz olmazsa sert yiyecekler yiyemeyiz. Örneğin bir ekmeği bile ısıramayız. Bu yüzden her gün sabah ve akşam dişlerimizi mutlaka fırçalamalıyız. Bu doğrultuda her yıl 22-27 Kasım tarihleri arası Ağız ve Diş Sağlığı Haftası olarak kutlanmakta ve insanlar ve özellikle çocuklar bilinçlendirilmekteler.
Ağız ve Diş Sağlığı Haftası Hakkında Yazı
Ağız ve diş sağlığının en önemli basamağı diş bakımıdır. Diş bakımının ilk şartı ise hiç şüphesiz, dişlerimizi her yemekten sonra fırçalamaktır. Bu sayede hem dişlerin parlaklığı sağlanır, ağız kokuları önlenir, hem de çürümenin önüne geçilmiş olur. Fırçalarken kullanılacak çeşitli diş macunları vardır. Herkes beğendiği macunu seçebilir; ancak, fırçalarken dikkat edilmesi gereken bir husus vardır: Birçok diş hekimleri fırçanın dişetlerine doğru değil, dışarı doğru sürülmesini tavsiye eder. Yani üst çene dişlerini fırçalarken fırça aşağıya doğru, alt çene dişlerini fırçalarken de yukarıya doğru sürülecektir. Arka dişleri temizlerken dişin çiğneme yüzeyini de iyice fırçalamaya dikkat etmelidir. Diş bakımının en önemli şartlarından biri de sık sık bir diş hekimine görünmektir.
Diş bakımı bebekte ilk dişlerin görülmesiyle başlar. Bazı kimseler, ilk çıkan dişlerin nasıl olsa değişeceği düşüncesiyle, çocukta dış bakımına önem vermezler. Bu yanlıştır. Çocuğun diş bakımı da en az büyüklerinki kadar önemlidir. Üç yaşındaki bir çocuğun dişleri de çürüyebilir. Bu durumda çocuğu hemen bir diş hekimine göstermek gerekir. Çocuğu ürkütmeden dişçi koltuğu na oturtmak pekâlâ mümkündür. Çocuklar bilmedikleri şeye karşı büyük ilgi duyarlar Pırıl pırıl aletlerle dolu bir diş muayenehanesinin çocuğun ilgisini çekeceği, buraya girmekten asla korkmayacağı muhakkaktır. Bir oyun havası verilerek dişçi koltuğuna oturtulan çocukların tedaviden asla korkmadığı görülmüştür.
Birçok bilim adamları dişte mine tabakasının gelişmesi sırasında çocuğun aldığı besinin bu tabakanın gelişmesine etki yapacağını ileri sürer. Bu, doğuştan on üç yaşına kadar olan çağdır. Bu yaştan sonra alınan besinlerin bir etki yapamayacağı anlaşılıyor. Çünkü kıtlık bölgelerinde yaşayan, açlıktan zayıf düşen, hattâ ölecek hale gelen kimselerde diş çürümesine rastlanmamıştır. Bu bakımdan, çocukların besinine dikkat etmek gerekir. Ayrıca, onlara dişleri temiz tutmasını öğretmeli, çok küçük yaşlardan itibaren dişleri fırçalamaya başlamalıdır.
Dişlerde Oluşan Hastalıklar
Çok küçük yaşlardan itibaren insanların dişi de başka organları gibi birçok hastalık tehlikeleriyle karşı karşıya kalır. Bunların en çok rastlanan diş çürümesidir. Diş çürümesinin ilk sebebi karbonhidratların (şeker ve nişastanın) dişlerdeki mikroplar vasıtasıyla meydana getirdiği asittir. Bugünkü insanlar, yüzyıl önce yaşayanlardan en az on dört defa daha fazla şeker kullanıyorlar. Medeni insanlar ilkel insanlara göre daha çok karbonhidratlı besin aldığı için dişleri de ilkel insanlardakinden daha çok çürür. Yapılan araştırmalar birdenbire karbonhidratlı besinler almaya başlayan ilkel insanların dişlerinde şiddetli çürümeler başladığını göstermiştir.
Dişlerin çürümesini önlemekte faydalı olduğu bilinen tek eleman “fluor” dur. Bu madde bazı memleketlerde içme suyuna katılır. Dişe yararlı olabilmesi için sudaki oranının milyonda bir olması lâzımdır. Fluor, minenin teşekkülü sırasında, mineyi yapan başka maddelerle birleşerek, çürümeye karşı dayanıklılığı artırır. Diş çürümesinin başka sebepleri de vardır. Bunların başında vücudun bakterilere karşı dayanıksızlığı, dişlerin durumu, bileşimi, tükürüğün yapısı gelir. Bazıları sinirlilik ve üzüntünün de diş çürümesine yol açtığını söylerler.
Diş çürümesi minede meydana gelen küçük bir oyukla başlar. Buradan fildişi tabakasına, sonra da diş özüne geçer. Çürüme daha çok azı dişlerinin çiğneme yüzünde olur. Bu dişlerde meydana gelen en küçük bir çatlak, bir oyuk asidin hemen yerleşerek burayı genişletmesine yol açar. Bu bakımdan ceviz, fındık gibi sert kabuklu yemişleri dişle kırmak, daha başka sert şeyleri ısırmak çok zararlıdır. Bir diş çürümeye başladığı zaman yapılacak ilk şey hemen bir diş hekimine gitmek, orasını doldurtmaktır. Çürüme diş özüne geçerse şiddetli ağrılar, sancılar başlar, kısa zamanda iltihaba yol açar. Bu, diş çürümesinin en ilerlemiş şeklidir; hemen tedavi edilmezse mikroplar buradan vücudun başka yerlerine yayılır. Çürüyen bir dişin tedavisi dolguyla imkânsız hale gelirse o zaman diş çekilir. Diş hastalıkları vücudun başka organlarında bozukluklara yol açtığı gibi, başka organlardaki bazı hastalıklar da dişlere etki yapar.