Ekosistemdeki Madde Döngüsü
Havada, toprakta ve suda farklı maddeler vardır ama bu maddeler hava, toprak ve su arasında hareket ederler ve bu harekete de madde döngüsü denir. Döngü halinde olan çok sayıda madde vardır ama bu maddelerde özellikle 4 tanesi bütün canlılar için çok önemlidir. Bunlar;
1 – Oksijen Döngüsü (Kısaca)
Oksijen havada farklı hallerde bulunur. Bir bölümü serbest halde bulunurken bir bölümü suyun içinde (h2o) bir bölümü ise karbondioksit (co2) olarak bulunur. Canlılar solunum yaparken oksijen alıp karbondioksit verirler. Bitkiler ise fotosentez yaparken karbondioksit alıp oksijen verirler. Bu şekilde oksijen döngüsü sağlanmış olur. Detaylı bilgi için aşağıdaki yazımızı okuyun.
2 – Karbon Döngüsü (Kısaca)
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi bitkiler fotosentez yaparken karbondioksit alıp oksijen verirken canlılar bu oksijeni solunumda kullanıp havaya karbondioksit bırakırlar. Böylece karbondioksit döngüsü gerçekleşir. Daha detaylı bilgi için aşağıdaki yazımızı okuyun.
3 – Azot Döngüsü (Kısaca)
Canlıların temel yapısında protein vardır. Proteinlerde ise fazla miktarda azot maddesi vardır. Ayrıca DNA, RNA, ATP v.b. yapılarda da azot içeren organik bazlar vardır. Atmosferde yaklaşık %78 oranında azot vardır ama hem canlılar hemde bitkiler serbest haldeki azotu kullamazlar. Kullanabilmeleri için azotun tuz gibi bileşime dönüşmesine ihtiyaç vardır. Bütün canlılar azot ihtiyaçlarını topraktan alırlar. Alınan bu azot ATP, vitamin, protein ve gen yapımında kullanılırlar. Canlılardaki bu azotlar, canlı ölümünden sonra bazı bakteriler tarafından tekrar havaya aktarılır. Daha detaylı bilgi için aşağıdaki yazımızı okuyun.
4 – Su Döngüsü (Kısaca)
Su, hava ve toprak arasında sürekli olarak hareket halindedir. Güneş ışığı ve sıcaklığın etkisi ile ısınan su buharlaşır. Buharlaşan su ise bulutları oluşturur. Bu bulutlar ise soğuyarak yağmur olarak yere iner. Böylece su döngüsü de sağlanmış olur.
Su Döngüsü Nedir? Doğadaki Su Döngüsü Nasıl Oluşur? Su Döngüsünün Nedenleri
Ekosistemdeki Enerji Akışı
Bütün canlılar yaşamlarını devam ettirebilmeleri için enerjiye ihtiyaç duyarlar. Bu enerji ise besin zinciri ile sağlanmaktadır. Diğer yandan güneş enerjisi, canlılarda değişime uğrayarak tek yönlü bir enerji akışı olur. Ama güneşten gelen enerjinin bir kısmı ısıya dönüşmektedirler.
Ekosistemdeki tek enerji kaynağı güneştir. Bu güneş enerjisinin büyük bir kısmı bitkiler tarafından fotosentez yolu ile enerjiye çevrilmektedir. Bitkilerdeki bu enerjiyi ise otçul hayvanlar yiyerek bünyelerine alırlar ve bu enerjiyi kullanırlar. Bitkilerdeki bu enerjinin sadece %10’unu otçul hayvanlar kullanırken geri kalanı ayrıştırıcılar tarafından kullanılır.
Etçil hayvanlar ise bu otçul hayvanları avlayarak otçul hayvanların bünyesindeki bu enerjiyi bünyelerine alırlar ve yaşamlarını sürdürebilmek için bu enerjiyi kullanırlar.