Doğu Anadolu Bölgesinin Şehirleri, Dağları, Gölleri, Ovaları Nelerdir? İklim ve Bitki Örtüsü

Doğu Anadolu Bölgesi Neresidir?

Doğu Anadolu Bölgesi Türkiye’nin 7 coğrafi bölgesinden birisidir. Konum olarak ülkemizin doğusunda yer almaktadır ve buraya 1941 tarihinde bu isim verilmiştir. Yüzölçümü açısından ülkemizin %21’ne sahip Doğu Anadolu Bölgesi 164.000 kilometrekaredir.

Yüzölçümü açısından Doğu Anadolu Bölgesinin en büyük ili Erzurumdur. Ayrıca Doğu Anadolu Bölgesinin nüfusu 2012 yılı sayımlarına göre 5.906.680’dir. Nüfus açısından en büyük il Van’dır.Bölgenin ana geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır.

Doğu Anadolu Bölgesinin Bölümleri

Doğu Anadolu Bölgesi 4 bölümden oluşmaktadır. Bunlar;

• Erzurum-Kars Bölümü
• Yukarı Fırat Bölümü
• Yukarı Murat-Van Bölümü
• Hakkari Bölümü

Doğu Anadolu Bölgesinin İlleri

Doğu Anadolu Bölgesinde 14 tane şehir bulunmaktadır. Bunlar;

• Ağrı – 2014 yılına göre nüfusu 549.435

• Ardahan – 2014 yılına göre nüfusu 100.809
• Bitlis – 2014 yılına göre nüfusu 338.023
• Bingöl – 2014 yılına göre nüfusu 266.019
• Elazığ – 2014 yılına göre nüfusu 568.753
• Erzincan – 2014 yılına göre nüfusu 223.633
• Erzurum – 2014 yılına göre nüfusu 763.320
• Hakkari – 2014 yılına göre nüfusu 276.287
• Iğdır – 2014 yılına göre nüfusu 192.056
• Kars – 2014 yılına göre nüfusu 296.466
• Malatya – 2014 yılına göre nüfusu 769.544
• Muş – 2014 yılına göre nüfusu 411.216
• Tunceli – 2014 yılına göre nüfusu 86.527
• Van – 2014 yılına göre nüfusu 1.085.542

Doğu Anadolu Bölgesinin Dağları

• Ağrı Dağı – 5.165 metre yüksekliğinde
• Cilo Dağı – 4135 metre yüksekliğinde
• Süphan Dağı – 4.058 metre yüksekliğinde
•  Küçük Ağrı 3.925 metre yüksekliğinde
• Tendürek Dağı – 3.542 metre yüksekliğinde
• Mercan Dağı – 3.449 metre yüksekliğinde
• Mercan Dağları – 3.300 metre yüksekliğinde
• Dumludağ – 3.200 metre yüksekliğinde
• Kısırdağ – 3.197 metre yüksekliğinde
• Palandöken Dağları – 3.142 metre yüksekliğinde
• Munzur Dağları – 3.138 metre yüksekliğinde
• Allahüekber Dağları – 3.120 metre yüksekliğinde
• Yalnızçam Dağları – 3.050 metre yüksekliğinde
• Çakmak Dağı – 3.040 metre yüksekliğinde
• Kızıldağ – 3.025 metre yüksekliğinde
• Karasu Dağları – 2.500-3.000 metre yüksekliğinde
• Kop Dağları – 2.963 metre yüksekliğinde
• Çimen Dağları – 2.710 metre yüksekliğinde
• Nemrut Dağı – 2.150 metre yüksekliğinde

Doğu Anadolu Bölgesinin Ovaları ve Platoları

Bölgede dağlardan sonra en fazla alan kaplayan yer şekli platolardır. Platolar, Fırat ve Aras nehirlerinin kolları tarafından parçalanmıştır. En büyük platosu Erzurum-Kars Platosu’dur.

• Birinci çöküntü kuşağını; Ardahan, Göle ve Çıldır Gölü,
• İkinci çöküntü kuşağını; Erzurum, Erzincan, Pasinler, Horasan ve Iğdır ovaları,
• Üçüncü çöküntü kuşağını ise; Malatya, Elazığ, Bingöl, Muş ve Van Gölü çanakları ve bunlar içerisinde yer alan ovalar oluşturur.

Doğu Anadolu Bölgesinin Gölleri ve Nehirleri

Doğu Anadolu Bölgesinde yer alan Aras ve Kura nehirleri sularını Türkiye toprakları dışarısında Hazar Denizi’ne dökerler. Fırat, Dicle ve Zap nehirleri ise sularını yine Türkiye dışarısında Basra Körfezi’ne dökerler. Bölge akarsularının rejimi düzensizdir. Bunun nedeni; yağış rejiminin düzensizliği ve kış yağışlarının kar şeklinde düşmesidir. Kışın yağan karlar erimeden uzun süre yerde kaldığı için akarsuların debileri azalmaktadır. İlkbahar ve yaz aylarında eriyen karlar akarsuların debilerinin yükselmesine ve coşkun bir şekilde akmasına yol açar. Öte yandan bölge akarsularının hidroelektrik enerji potansiyeli yüksektir. Bunun nedeni, yükselti ve eğimlerinin fazla olmasıdır. Bölgedeki fay hatları üzerinde göller oluşmuştur. Türkiye’nin en büyük gölü olan Van Gölü başta olmak üzere Çıldır, Nazik, Erçek, Hazar, Balık ve Bulanık gölleri bölge sınırları içerisinde yer alır.

Doğu Anadolu Bölgesinin İklimi ve Bitki Örtüsü

Bölgedeki iklim karasal iklimdir. Sadece iki ilde, Elazığ ve Malatya illerinde bozkır bitki örtüsü görülür. Van Gölü’nün etkisi sayesinde Van ve çevre iller ılıman bir iklime sahiptir. Erzurum ili kışları soğuk olmasına rağmen yazları yemyeşil bitki örtüsüne sahiptir.

Doğu Anadolu Bölgesi Hakkında Detaylı Bilgi

Doğu Anadolu Bölgesinde Nüfus ve Yerleşim

Türkiye’nin nüfus yoğunluğu en az olan bölgesidir. Bunda bölgenin yüzölçümünün büyük olması başlıca etkendir. 2000 yılındaki nüfus sayımına göre bölgenin nüfusu 6 milyon 147 bin kişi civarındadır. Türkiye’deki coğrafi bölgeler arasında nüfus miktarı ve yoğunluğu yönünden önemli farklar bulunmaktadır. Bu farkların oluşmasında fiziki faktörler (iklim özellikleri, yerşekilleri, toprak özellikleri) ve beşeri faktörler (sanayileşme, tarım, yeraltı kaynakları, turizm, ulaşım) önemli rol oynarlar. Diğer bölgelere göçün fazla yaşandığı bölge olan Doğu Anadolu Bölgesi’nde kırsal nüfus, kent nüfusundan fazladır.

Doğu Anadolu Bölgesinde Sanayi

Sanayi kuruluşları yetersiz olan Doğu Anadolu Bölgesi halkı geçimini, başta hayvancılık olmak üzere tarımdan sağlar. Bölgenin hayvancılığa çok elverişli olan Erzurum-Kars Bölümü’nde yüksek nitelikli sığırlar yetiştirilir. Çok sayıda küçükbaş hayvan besleyen göçer aşiretler yazın sürülerini bölgenin öteki kesimlerindeki yüksek yaylalarda otlatır. Bitkisel üretime elverişli alanlar, bölge yüzölçümünün ancak %10’unu kaplar. Bu alanın büyük bölümünde tahıl ekimi yapılır. Tahıldan başka baklagiller, şeker pancarı, meyve, sebze, pamuk ve az miktarda da tütün yetiştirilir. Pamuk yetiştirilen kuytu Iğdır, Malatya ve Elazığ ovalarını yanı sıra Erzincan Ovası ile Van Gölü çevresinde meyve bahçeleri çok yer tutar. Yalnızca büyük kentler çevresinde kurulan sanayilerin başlıcaları pamuklu dokuma, iplik, şeker, süttozu, un, peynir, yem, sigara ve çimento fabrikaları ile et kombinalarıdır. Yeraltı kaynakları bakımından oldukça zengin sayılan Doğu Anadolu Bölgesi’nde; Afşin ve Elbistan’da linyit, Hekimhan ve Divriği yörelerinde bakır, Alacakaya yöresinde krom, Maden yöresinde bakır, Keban ve Baskil yöresinde de gümüşlü kurşun Erzurum-Aşkale’de Bor madeni yatakları bulunmaktadır. Keban ve Karakaya hidroelektrik, Afşin-Elbistan A Termik Santrali ve Afşin-Elbistan B Termik Santrali bölgenin başlıca enerji üretim kuruluşlarıdır. Tarımsal alanları kısıtlı, sanayi işyerleri yetersiz olan bölge halkının artan nüfusu içinde işsiz kalan kesimi, ülkenin ekonomi olanakları daha gelişmiş olan yörelerine göç etmek zorunda kalmaktadır.