Su Kirliliği Nedir?
Okyanus, deniz, göl, nehir, yeraltı suları gibi yerlerin kirlenmesine SU KİRLİLİĞİ denir. Bu alanların içinde yaşayan canlılara zarar verir ve canlı türlerinin yok olmasına neden olabilir. Su kirliliği, atık suların arıtılmadan veya yeterli arıtım yapılmadan okyanus,deniz,göl,nehir, yeraltı suları gibi yerlere boşaltılmasıyla oluşur.
Su kirliliği dünyada büyük bir sorun haline gelmiştir ve su kirliliğinin en çok görüldüğü ülke ABD’dir. Su kirliliğine genel olarak insanlar neden olur ama doğal yoldan oluşan su kirlilikleri de görülebilir. Bunlar; yanardağlar, aşırı alg üremesi, depremler ve rüzgarlardır.
Su Kirliliği Çeşitleri
1 – Noktasal Kirlilik
Noktasal kirlilik, su borusu veya hendek gibi belirli bir noktadan atılan atıkların bir su havzasını kirletmesine denir. ABD tarafından yönetilen Temiz Su Hareketi (CWA) uygulamaları altında yapılır.
2 – Yayılı Kirlilik
Yayılı kirliliğin belirli bir kaynağı yoktur, çevre etkenlerle gelen yayılmış kirliliğe denir. Çevreden gelen küçük çaplı kirlerin zamanla birikmesiyle oluşur. Gübrelenmiş bir tarım arazisinden sızan azotlu bileşiklerin yavaş yavaş birikerek oluşturması örnek olarak gösterilebilir.
Yeraltı Suyu Kirliliği
Yeraltı suyunu kirleten kirliliklerin bulunmasının zor oluşu yeraltı suyunun sınıflandırılmasını zorlaştırıyor. Yeraltı suyunun üzerindeki toprağın kirliliği suya erişebiliyor ve kirliliğe neden oluyor.
Su Kirliliğinin Nedenleri Nelerdir?
Kimyasal maddeler, ısı değişimi ve patojenler su kirliliğine neden olmaktadır. Bunların yanı sıra doğal nedenleri de vardır. Bazı minerallerin aşırı atışı da kirliliğe neden olur. Bunlar; kalsiyum, sodyum, magnezyum, demir gibi minerallerdir. Oksijen tüketen maddelerde yani bitkiler ve kimyasal maddelerde su kirliliğine neden olur. Bu maddeler suyu bulanıklaştırır, suyun bulanıklığı ise bitkilerin gelişimini etkiler ve balıkların solungaçlarını tıkar.
Su Kirliliğinin Nedenleri: Patojenler
Suyun kirliliğini ölçmek için genellikle Koliform bakterisi kullanılır ve insan sağlığını doğrudan etkilemez. Ama bazı mikroorganizma türleri sağlığımızı olumsuz etkileyebilir, bu mikroorganizma türleri şunlardır; Cryptosporidium parvum, Giardia lamblia, Salmonella, Novovirus gibi virüsler, Parazit solucanlar.
İyi arıtılmamış lağım sularının döküldüğü tatlı sularda yüksek orandaki patojenler görülür. Genellikle altyapı yetersizliğinden taşan kanalizasyonlarda ve tek işlemle arıtmanın uygulandığı sularda görülür.
Su Kirliliğinin Nedenleri: Kimyasallar
Organik Su Kirleticileri: Bunlar; deterjan, kimyasal olarak arıtılmış içme suları, gıda işletme atıkları, böcek ve bitki ilaçları, petrol hidrokarbonları, benzin, dizel yakıt, jet yakıtı, fuel oil, motor yağı, orman atölyelerinden saçılan ağaç ve çalı enkazları, yanlış depolama sonucu ortaya çıkan sanayi solventleri gibi uçucu gazlar(VOC), hijyen ve kozmetik atıklarıdır.
Su Kirliliğinin Nedenleri: İnorganik Su Kirleticileri
Bunlar; kükürt dioksit gibi asidik fabrika atıkları, gıda işletme atıkları arasında yer alan amonyak, kimyasal fabrika atıkları, gübrelerdeki azotlu ve fosforlu bileşikler, ağır metaller, çeşitli insan kaynaklı alüvyonardır.
İri Ölçekli Kirleticiler: Gözle görünen maddelerdir. Bunlar; kağıt, plastik, besin atıkları gibi çöpler, gemilerle taşınan çeşitli plastikler, gemi batıklarıdır.
Su Kirliliğinin Nedenleri: Termal Kirlilik
İnsanın neden olduğu bir kirliliktir. Bir alanın ısısının alçalıp yükselmesiyle meydana gelir. Enerji santralleri suyu soğutucu olarak çeker, su ısınınca yerine döker. Bu durum canlı yaşamını tehlikeye atar, çünkü ısınan su oksijeni daha az tutar, ekosistemin elemanlarına da zarar verir. Soğuk suların ılık nehirlere akarak ısıyı düşürmesi de termal kirlilik oluşabilir.
Su Kirliliğinin Ölçümü
Su kirliliğini ölçmenin birçok farklı yöntemi vardır.
Örnekleme: Biyolojik yöntemlerde örnekleme, değerlendirme biçimine göre değiştiği gibi suyun yüzeyinden bitki ve hayvan gibi örnekler alınarak yapılır.
Fiziksel Ölçüm: Katı derişimi, sıcaklık, bulanıklık gibi farklı birimlerde ölçümlerine fiziksel ölçüm denir.
Kimyasal Ölçüm: Ölçülecek sudan örnekler alınarak analitik kimya ilkelerine uyarak test edilir. Sudaki;
1 – pH
2 – Biyokimyasal oksijen ihtiyacı(BOD)
3 – Besin değerleri(nitrat ve fosfor bileşikleri)
4 – Metaller(bakır, çinko, kadmiyum, kurşun, civa gibi)
5 – Petrol ve hayvan yağları
6 – Toplam petrol hidrokarbonları(TPH)
7 – Böcek ilaçları oranı ölçümleri
kimyasal ölçümün içindedir.
Biyolojik Ölçüm: Bir bitki, hayvan veya mikroorganizmanın bir su ekosisteminin ölçülmesine biyolojik ölçüm denir.
Su Kirliliğinin Kontrolü Nasıl Yapılır?
Evsel Atıklar
Atık ve atık toplama merkezlerinde evsel atıklar toplanır ve işlem görürler. ABD’de yerel yönetimler bu merkezlerin çoğunu denetler. Durumu iyi ve doğru yönetilen atık merkezleri yüzde doksan oranında katı atıkları temizleyebiliyor.
Sanayi Atıkları
Sanayi kurumları arıtılabilecek atıklar üretir. Bu atıklar arıtılmadığında çevreyi ve insanları tehlikeye sokar. Bu fabrikaların bulunduğu yerlerde yaşayan insanların birçok hastalıkla karşı karşıya gelebilirler.