“Adam” Kelimesi
Dilimizde birçok kelime kökü ile ilgili atasözleri ve deyimler bulunmaktadır. Bunlardan birisi de “Adam” kelimesidir. “Adam” kelimesi ile ilgili bir atasözü veya deyim söyleyin desek belki de birçok kişinin aklına hiçbir şey gelmez. Ama görünce sizlerde hatırlayacaksınız. İşte “Adam” kelimesi ile ilgili hem atasözleri hemde deyimler.
NOT: EĞER “Adam” İLE İLGİLİ BİZLERİN UNUTTUĞU ATASÖZÜ VEYA DEYİM VARSA LÜTFEN YORUM BÖLÜMÜNDEN BİZLERE HATIRLATIN.
Adam İle İlgili Atasözleri
Acı (kötü) söz insanı (adamı) dinden çıkarır, tatlı söz yılanı inden çıkarır
Anlamı: gönül alıcı, okşayıcı sözlerle karşımızdakinin inadı yenilebilir.
Adam adama (gene, her zaman) gerek olur
Anlamı: insanların birbirlerine her zaman gereksinimleri olur.
Adam adama yük değil, can gövdeye mülk değil
Anlamı: konuğumuzdan veya yanımıza bir iş için gelen kimseden yüksünmemeliyiz çünkü onlar yanımızda sürekli olarak kalmazlar.
Adam adamdan korkmaz, utanır
Anlamı: insanları ahlaklı davranmaya iten korku değil, küçük görülme duygusudur.
Adam adamdır olmasa da pulu, eşek eşektir atlastan olsa çulu
Anlamı: insanın değeri zengin olmakla artmaz, asıl olan insanlığıdır.
Adam adamı bir kere aldatır
Anlamı: bir kimse başka bir kimseyi ancak bir kez aldatabilir, diğeri bir daha aldatmasına izin vermez.
Adam olana bir söz yeter
Anlamı: anlayışlı olan kimse için bir şeyin bir kez söylenmesi yeterli olur.
Adamın adı çıkacağına canı çıksın
Anlamı: insanın haklı veya haksız yere adı bir defalık kötüye çıktı mı ondan sonra yaptıkları hep o gözle değerlendirilir.
Adamın iyisi işbaşında (alışverişte) belli olur
Anlamı: bir kişinin iyi ve becerikli olduğu yaptığı işlerden anlaşılır.
Adamın (kimsenin) adı çıkmadansa canı çıkması (yeğdir)
Anlamı: insanın haklı veya haksız yere adı bir defalık kötüye çıktı mı ondan sonra yaptıkları hep o gözle değerlendirilir.
Adamın kötüsü olmaz, meğer züğürt ola
Anlamı: toplum içinde herkesin bir değeri vardır ancak züğürtlere değer verilmez.
Adamın yere bakanından, suyun yavaş akanından kork
Anlamı: duygu ve düşüncelerini açığa vurmayan sessiz insan yavaş akan derin su gibi tehlikelidir.
Adamlık sen de kalsın
Anlamı: 1) karşı taraf iyilik bilmese de sen yine iyilik et; 2) bu işi nasıl olsa sana yaptıracaklar, bari kendiliğinden yap da onurunu koru.
Ağaca dayanma kurur, adama (insana) dayanma ölür
Anlamı: insan yapacağı işte başkalarına değil, kendine güvenmelidir.
Akıl adama sermayedir
Anlamı: bir kimsenin giriştiği işlerde en büyük yardımcısı aklıdır.
Akıl kişiye (adama) sermayedir
Anlamı: bir kimsenin giriştiği işlerde en büyük yardımcısı aklıdır.
At, adımına göre değil, adamına göre yürür
Anlamı: atın yürüyüşü binicisinin yönetimine bağlı olduğu gibi bir işin gidişi de iş başındakinin bilgisine ve çabasına bağlıdır.
Bir adama kırk gün (deli dersen deli, akıllı dersen akıllı olur) ne dersen o olur
Anlamı: sürekli telkinlerle bir kişinin bilinç altına birtakım inançlar, duygular yerleştirilebilir.
Devlet adama ayağıyla gelmez
Anlamı: zenginlik ve talih kişiyi kendiliğinden gelip bulmaz, çalışıp çabalamakla elde edilir.
Dün cin olmuş, bugün adam çarpıyor
Anlamı: işinde ustalaşmadan hile yollarına başvuruyor.
İnsan (adam) kıymetini insan (adam) bilir
Anlamı: bir kimsenin, bir şeyin değerini ancak o konuda uzmanlığı olanlar bilir.
İnsanın (adamın) alacası içinde, hayvanın alacası dışındadır
Anlamı: hayvanların işe yarayıp yaramayacakları görünüşlerinden belli olur ancak insanların kötü huylu olup olmadıkları dışarıdan anlaşılamaz.
Kalıp kıyafetle adam adam olmaz
Anlamı: gösterişli bir vücut, iyi bir giyim kuşam, kişiye insanlık değeri kazandırmaz.
Kefen alacak adam yüzünden belli olur
Anlamı: bir kimsenin herhangi bir eyleme girişeceği, o eyleme girişmesini zorunlu kılan durumlardan anlaşılır.
Kılık kıyafetle adam adam olmaz
Anlamı: kılık kıyafet, değeri olmayan kişiye değer kazandırmaz.
Kürk ile börk ile adam olunmaz
Anlamı: kılık kıyafet, değeri olmayan kişiye değer kazandırmaz.
Mal adama hem dost, hem düşmandır
Anlamı: malın insana yararı olduğu gibi zararı da vardır.
Mürüvvetsiz adam, suyu çekilmiş değirmene benzer
Anlamı: cömert olmayan, iyilik yapmaktan hoşlanmayan biri, içinde yaşadığı toplum için bir değer taşımaz.
Tilkiye “tavuk kebabı yer misin?” demişler, “adamın güleceğini getiriyorsunuz” demiş
Anlamı: bir kimseye çok özlediği hâlde elde edemediği bir şeyi “ister misin?” diye sorulmaz.